Jonathan interviewt de oprichtster van Alpy

Hoe is het idee ontstaan om Alpy op te richten?
Sinds mijn geboorte reisde ik naar de Alpen en Pyreneeën. Tijdens één van mijn vakanties ontmoette ik een schaapherder die de winters overleefde dankzij een job aan de skilift. Gedurende jaren hielden we contact en uiteindelijk kreeg ik een inwijding in het primitieve schaapherdersbestaan. Het contrast tussen het werken met toeristen en het hoeden van schapen, zonder enige vorm van comfort, water noch electriciteit, was enorm. Elke vakantie opnieuw ging ik dan ook op zoek naar het verhaal van bergbewoners. Verhalen over allerlei soorten seizoensarbeid, over dieren, mensen en natuur, over politieke bewegingen, strijdlust en woede, verhalen over voorouders, kinderen en kleinkinderen, verhalen die me telkens opnieuw beroerden.

Toen ik tijdens mijn studies op een artikel botste van Lieven Scheerlinck, over spookdorpen in de Pyreneeën, wilde ik er meer over weten. Na wat zoekwerk bleek dit het ideale onderzoeksondewerp voor mijn thesis. Mijn gevoel voor rechtvaardigheid en passie voor natuur en cultuur wist ik in dit onderzoek te combineren. De confrontatie met generatieconflicten, immens verlies, verdriet en onrecht tekenden die zoektocht. Ik was geraakt door de schoonheid waarmee zowel jonge als oude bergbewoners hun emoties deelden.

Na mijn studies ging ik voltijds werken, maar startte intussen ook een doctoraatstudie in samenwerking met de Universiteit van Grenoble en de Universiteit Gent. Hoewel de samenwerking goed verliep en ik veel steun vond bij mijn professors bleef ik met een onbevredigend gevoel achter. Ik wilde dichter bij de mens geraken en meer direct bijdragen aan de ontwikkeling en bescherming van de berggemeenschappen.

Er kwamen vanuit verschillende hoeken uit de bergen vragen om een samenwerking op te starten om de cultuur van de berggebieden te herwaarderen. In 2010 nam ik dan ook afscheid van mijn job en studies en ging op zoek naar partners om de Alpen en Pyreneeën te ondersteunen. In de aanvang van 2011 werd ALPY vzw geboren dankzij de steun van familie en vrienden! De vzw is door mezelf, mijn zus en mijn vader opgericht uit een passie voor de bergen en het verlangen om schoonheid in al zijn facetten door te geven aan de toekomstige generaties.

Nu zijn er zowel in België als in Nederland al tal van organisaties actief i.v.m. de natuur van de bergen. De acties van ALPY vzw situeren zich eerder op het culturele domein waar erfgoed en samenlevingsvormen een belangrijke plaats zal innemen. Zo zullen we bijvoorbeeld veel belang hechten aan tradities en festiviteiten aan ambachten en artisanale produkten en aan nieuwe evoluties en groeperingen. Maar aangezien de bergcultuur onlosmakelijk verbonden is met de natuur ondersteunt ALPY vzw uiteraard ook alle acties die het natuurlijk patrimonium in stand houden. Dit betekent dat we organisaties zoals Mountain Wilderness, De Natuurvrienden, Respect the Mountains,... zeker en vast als een partner in onze projecten beschouwen. We zitten binnenkort samen om te kijken hoe we elkaar kunnen ondersteunen.

Een ander punt waarin we ons van andere organisaties willen onderscheiden is onze doelgroep. We gaan rechstreeks in gesprek met bergbewoners die in andere debatten niet altijd betrokken worden (schaapherders, pottenbakkers, parkwachters,...), maar ook met organisaties en bewegingen die soms ver van elkaar afstaan. En in België zullen we ons niet beperken tot reizende of sportieve burgers. Niet iedereen heeft de kans te reizen, maar dat betekent niet dat je niet kan genieten van schoonheid. Daarom willen we ook de thuisblijvers een stukje bergwereld meegeven. Op die manier is ALPY vzw een aanvulling op organisaties die zich richten tot actieve bergsporters en reizigers.

Wat willen jullie bereiken?
De vzw wil een bijdrage leveren aan een evenwichtige ontwikkeling van de traditionele gemeenschappen van de Alpen en Pyreneeën in de hoop leefbare gebergten te kunnen doorgeven aan de toekomstige generaties.

Enerzijds willen we de niet-bergbewoners informeren over de leefgemeenschappen in de Alpen en Pyreneeën. We willen dat zij de waarde van die gemeenschappen en het belang voor de globale samenleving kennen, maar ook dat zij ervaringen uitwisselen die voor beide partijen nuttig kunnen zijn. Zo worden we immers allemaal geconfronteerd met beleid van buitenaf, zowel Europees als Internationaal. Hoe gaan bergbewoners daarmee om en wat kunnen wij van elkaar leren?

Anderzijds willen wij de bergbewoners een stem bieden. Zij zijn in bepaalde landen immers een minderheidsgroep die niet altijd gehoord worden binnen de nationale politiek. Vanuit België willen wij netwerken creëren waarin al dan niet georganiseerde bergbewoners samen komen en hun stem laten horen zowel aan gewone burgers als aan Europese en internationale instellingen. Naast de mogelijkheid om zich te laten horen willen wij de bergbewoners ook daadwerkelijk ondersteunen. We zullen thematische werkgroepen oprichten die bepaalde projecten zullen voorbereiden om bergbewoners die het moeilijk hebben al dan niet financieel te ondersteunen.
We willen graag het aanspreekpunt worden in België voor bergbewoners en niet-bergbewoners aangaande culturele thema's m.b.t. de Alpen en Pyreneeën.

Hoe wil je dat bereiken?
Mensen krijgen al gigantische hoeveelheden informatie te verwerken en het is niet altijd voor iedereen even gemakkelijk om de debatten m.b.t. duurzame ontwikkeling te volgen. Daarom vond ALPY het noodzakelijk om de mens aan te spreken op een meer toegankelijke manier. Smaken, klanken en beelden zeggen vaak veel meer dan een tekst. We willen dan ook gevoelige thema's naar voor brengen via tentoonstellingen, filmavonden en smaakateliers. Voor de tentoonstellingen werken we samen met organisaties en kunstenaars uit de gebergten. De tentoonstelling gaat vaak samen met de uitgave van een brochure met meer informatie over de kunstenaars, de streek of het onderwerp. De films die we kiezen zijn films die op plaatselijke filmfestivals over de bergen nominaties verkregen, maar die nooit het grote scherm zullen halen. Nochtans tonen de films het verhaal achter een gebied, het verhaal van jonge en oude bewoners, tegen de achtergrond van alle internationale ontwikkelingen. De smaakateliers organiseren we in samenwerking met restaurants en culturele organisaties in België. We laten niet-bergbewoners de smaken ontdekken van traditionele en ambachtelijke produkten. Onze produkten halen we zoveel mogelijk bij de bewoners zelf en we proberen tussenpersonen te vermijden. Aan elk smaakatelier wordt ook vrijblijvend de nodige informatie m.b.t. de streek, de producent en het beleid gekoppeld.

Met het geld dat we binnen krijgen door niet-bergbewoners die onze organisatie ondersteunen door zich lid te maken of door deel te nemen aan onze activiteiten, zullen we projecten starten waardoor onze middelen rechtstreeks worden ingezet voor de berggemeenschappen.

Op termijn hopen we ook subsidies te vinden voor het uitwerken van onze projecten in samenwerking met onze partners.

Welke eerste initiatieven kunnen we verwachten?
Naast de activiteiten die ik hierboven reeds vernoemde zijn er al gesprekken aan de gang voor het opstarten van projecten m.b.t. leegloop en herbevolking van bergdorpen, de sociale gevolgen van stuwdammen, de rol van de schaapherder voor de gemeenschap. Uiteraard zullen in het kader van deze projecten ook tal van activiteiten georganiseerd worden en mag er aan het einde een publicatie van elk project verwacht worden.