Ötzi: alles over de ijsmummie
De mummie is vooral beroemd geworden omdat hij maar liefst 5300 jaar geleden leefde. Er is in de afgelopen dertig jaar dan ook veel onderzoek gedaan naar ijsmummie Ötzi.
Op 19 september 1991 ontdekte het Duitse echtpaar Simon een lichaam aan de rand van een gletsjer op 3.210 meter hoogte in de Ötztaler Alpen. Het bleek niet te gaan om een recent slachtoffer, zoals in eerste instantie werd gedacht, maar om een mummie uit de Kopertijd. Toen dit duidelijk was, wekte Ötzi, zoals hij gedoopt was, de interesse van vele onderzoekers. Zijn vindplaats is meerdere malen onderzocht waarbij belangrijke vondsten zijn gedaan.
Maar Ötzi was niet alleen onderwerp van vele onderzoeken, er zijn ook verschillende conflicten geweest. Zo is er eerst een discussie over de vindplaats geweest. In eerste instantie was Ötzi naar het Oostenrijkse Innsbruck gebracht, maar een maand later bleek dat de vindplaats van de ijsmummie net een meter over de Italiaanse grens lag. Sinds 1998 is Ötzi dan ook te zien in het Zuid-Tiroler Archeologiemuseum in het Italiaanse Bozen.
Na dit conflict volgden meerdere rechtszaken, aangespannen door Helmut en Erika Simon. Zij wilden in 2003 erkend worden als de wettige vinders. Ook eiste het echtpaar Simon een vindersloon. In 2010 werd na vele rechtszaken besloten dat mevrouw Simon 175.000 euro zou krijgen. Haar man overleed in 2004.
Geen nieuwtjes, vakantietips of winacties meer missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, of volg ons op Facebook
Wie was Ötzi?
Doordat Ötzi in het ijs zo goed bewaard gebleven was, hebben onderzoekers veel kunnen ontdekken over hem. Hij zou ongeveer 45 jaar geweest zijn en dat was voor die tijd vrij oud. Hij had een tenger postuur en woog zo'n vijftig kilo. Hij had donkerbruin tot zwart haar dat zo'n acht centimeter lang was, ook had hij een baard. Ötzi zou gewoond hebben in de omgeving van het huidige dorpje Feldthurns, maar later verhuisd zijn naar een plek zo'n vijftig kilometer noordelijker.
Uit de gevonden spullen bij de ijsmummie kon opgemaakt worden dat het waarschijnlijk ging om een man die in die tijd een zekere status had. Ook zijn hoge leeftijd ondersteunt deze theorie. In Ötzi's organen zijn verschillende stoffen aangetroffen. Daaruit heeft men kunnen afleiden dat hij zo'n acht uur voor zijn dood edelhertenvlees at met eenkoorn, een tarwesoort.
Hoe is Ötzi gestorven?
De grootste vraag rondom de ijsmummie is natuurlijk hoe hij aan zijn eind gekomen is. Hier zijn meerdere onderzoeken van verschillende wetenschappers naar gedaan en er zijn ook meerdere theorieën over zijn einde. Zo zou Ötzi een jager of herder zijn geweest die door een sneeuwstorm overvallen werd. Of zou hij door een klap op het hoofd een fatale hersenbloeding hebben gekregen? De theorie die echter door de meeste onderzoekers wordt ondersteund is dat Ötzi het slachtoffer geworden is van een gewapend conflict.
De ijsmummie zou zijn gestorven aan de gevolgen van een wond in zijn schouder. Daarin werd namelijk een pijlpunt aangetroffen. Tevens had hij een wond aan zijn rechterhand en aan zijn hoofd. Op zijn kleding werden bloedsporen van vier verschillende mensen gevonden wat erop duidt dat hij door meerdere aanvallers belaagd is. Hij was echter niets van zijn bezittingen kwijt, ook zijn kostbare koperen bijl niet. Om deze redenen wordt aangenomen dat Ötzi aangevallen werd en gewond gevlucht is. Later is hij alsnog overleden aan zijn verwondingen.
Tentoonstellingen over Ötzi
Tijdens het twintigjarig jubileum van de vondst, in 2011, werd de waarheidsgetrouwe reconstructie van Ötzi te zien die de Arnhemse broers Adrie en Alfons Kennis maakten. In 2020 was er in het Museon in Den Haag een grote tentoonstelling over Ötzi. In 2021 organiseert het museum in Zuid-Tirol een activiteit om het dertigjarig jubileum van de vondst van Ötzi te vieren. Volwassenen en kinderen worden uitgenodigd voor een uitstapje naar Talferwiesen, dichtbij het museum, waar ze kunnen leren om messen en pijlen te maken en leer, hout en geweien te bewerken.
Meer weten over bijzondere archeologische vondsten? Op Archeologie Online, de site van Archeologie Magazine, lees je alles over de meest bijzondere archeologische ontdekkingen.
