Marmottensound bij het Gauderfest in Tirol

Elk jaar trekt het Tiroler Spektakel eind juni bij ons in de Betuwe een paar duizend bezoekers. Ook op het jaarlijkse evenement van de vereniging Austria Freunde in Antwerpen blijft geen stoel onbezet. De Oostenrijkse muziek is razend populair in de lage landen en in lederhozen uitgeruste muzikanten toeren maar al te graag in onze contreien om ons, vlaklanders, op zo’n typische druilerige herfst- of lenteavond op te beuren. Ik moet eerlijk zijn: ik heb niet zo veel met van die hoempapamuziek. U zult me niet betrappen met een CD of MP3-tje van de Jungen Zillertaler of het Salzburg Quintett in mijn auto. OK, toegegeven, wie goed zoekt zal een schijfje met jodelnummers in het compartiment onder de armsteun ontdekken. Maar die heb ik afgelopen zomer in een kitscherig souvenirwinkeltje gekocht op uitdrukkelijk verzoek van mijn bijna vijfjarig zoontje. Het was de enige manier om hem tijdens de lange terugreis achter op de bank rustig te houden.

Begrijp mij niet verkeerd: er is niks mis met de muziek zelf. De deuntjes zijn eenvoudig van structuur en doorgaans erg vrolijk. Bovendien worden ze uitermate professioneel gespeeld en gezongen. En het zijn stuk voor stuk meezingers. Wie kan daar aan weerstaan? Het gaat mij om de omgeving. Uit zijn context gerukt vind ik er niks aan, net zoals geblaat van Jan Smit uit de luidsprekers op een historisch plein in Sevilla gewoon niet te harden is.

Dirndljurken
De marmottensound hoort bij lederhozen en dirndljurken. Het blijken trouwens erg elegante modeartikelen te zijn en ze komen in allerlei snits en kleuren. Ze zien er prachtig uit, zolang je er maar niet in de P.C. Hoofdstraat of op de Meir in rondloopt. Buiten de Bergheimat klinkt Tirolermuziek gewoon niet hetzelfde. “Allen daarheen”, zult u dan denken. Nou, dat doen er meer dan u denkt. Ik, bijvoorbeeld, wilde de betovering van dichtbij ervaren en toog in het voorjaar naar het Gauderfest in Zell-am-Ziller. Dat is heilige grond want luttele kilometers verwijderd ligt Finkenberg, woonplaats van de Zillertaler Schürtzenjäger. De oude ‘rokkenjagers’ waarmee de internationale doorbraak van de marmottensound zowat begon hebben ondertussen hun Hosen aan de kapstok gehangen en moeten niks meer.

Het evenement duurt vier dagen. Hoogtepunt is de zondag. Het begint dan tegen het middaguur met een optocht van jeugdgroepen uit heel Oostenrijk die hun klederdracht showen. Daarna betaal je entree – jongeren tot 15 jaar mogen gratis binnen zolang ze geen bier drinken. Er is een ambachtenmarkt waar spulletjes en huisgemaakte producten worden verkocht. Er is een kermis terwijl in de grote tent een volksdanswedstrijd aan de gang is. Er is een zeskamp met bierkratten stapelen, boomstamwerpen en andere paraolympische disciplines. Op het voetbalveld is een cirkelvormige arena aangelegd waar wordt geworsteld (‘rangeln’) door boerenzonen uit de streek. Honderden toeschouwers zitten er rustig naar te kijken, waaronder opvallend veel jonge dames in dirndljurken met …‘mooi geborduurde’ décolletés.

En er zijn de muziekoptredens. Op een groot plein omringd door worsten- en biertenten zitten vele honderden mensen aan lange tafels. Het bier vloeit rijkelijk. Op een klein podium staan twee muzikanten. Enkel gewapend met een accordeon, een gitaar en hun stem spelen ze de leistenen van het dak alsof hun leven ervan af hangt. Wat een sound komt er uit die Jungs, wat een energie! Het is onweerstaanbaar. Er wordt gezongen. Er wordt uitbundig gedanst. Ik betrap er mijzelf op dat ik probeer mee te zingen maar ik loop altijd een paar woorden achter. Ik zit mee te wiegen. Ik vind het geweldig! Dit is erg!

Eicellen
Een tafelgenoot haalt mij uit mijn vervoering. “Wo kommst du her?” Hij zit schuin tegenover mij en kijkt een beetje wazig uit zijn ogen. Ik had ‘m al opgemerkt, hij heeft een soort lichtblauwe sok over zijn hoofd. Lijkt me niet een onderdeel van de Zillertaler klederdracht. “Holland” zeg ik, “aber ich komme aus Belgien”. Ergens zit nationaliteit toch in mijn genen hoewel ik mezelf echt niet als een chauvinist beschouw. “Und du?” Hij blijkt uit het Zwitserse Sagans te komen, in Sankt Gallen. Rudi heet hij (ik had het kunnen raden). “Veel eicellen van onze bonte koeien worden in Nederland ‘veredeld’”, weet hij als gespreksonderwerp op te voeren. Ik beaam het.

Rudi zit in de veehouderij. Het is niet zijn eerste Gauderfest. Met een hele bus vrienden en collega-veeboeren rijden ze hier bijna elk jaar naartoe. Zwitserland is goed vertegenwoordigd hier. Naar het bierkratstapelen en boomstamwerpen hadden ze meerdere ploegen afgevaardigd, had ik tijdens de ploegenvoorstelling opgevangen. Zuid-Tirolers ook alom. “Zulke muziek maken ze bij ons in Zwitserland niet,” stelt hij vast (de Zwitserse volksaard kennende, kan ik me dat goed voorstellen). “Gelukkig is de ‘Zillertaler Sound’ ook bij ons enorm populair en komen deze bands vaak optreden. Zoals de Haderlumpen. Echt top!”

Het feest kan niet op. De zon schijnt, het is warm en de twee Jungs op het podium voeren de temperatuur nog verder op. De massa gaat helemaal uit haar dak. Mannen gaan op de banken vervaarlijk staan heupdansen. Ze trekken hun T-shirts uit. Iedereen brult het ‘Fliegerlied’ en doet de choreografie min of meer gecoördineerd mee. Ik volg. Gezien nu alle ledematen meedansen wordt er onvermijdelijk bier gemorst.

Energiedrank
Bier is de ultieme energiedrank op het Gauderfest. Evenementenbier, wel te verstaan, want dat is hier een paar procenten sterker dan gewone pils. Zillertalers zijn vrijbuiters, al eeuwen lang. Ze leven in een dal zonder doorvoerroute naar Italië, alleen smokkelroutes, en konden zo altijd hun gang gaan. En feesten kunnen ze, alles geven. Ze gaan heel de middag en avond door. Want morgen is het weer hard werken.

Ik laat me meeslepen door de muziek. Als ik nu eens op dat prachtexemplaar van een Dirndl daar af stap, die, met haar iets te diepe décolleté (daaraan geen tekort hier). Die zit daar gewoon te vràgen om gevraagd te worden voor een dansje … Mijn echtgenote en kinderen komen van de dansvloer terug en halen me uit mijn dromerij, net op tijd. Het is ondertussen vier uur. “Laten we teruggaan, de kinderen moeten nog onder de douche.”

Mooie liedjes kunnen beter maar niet te lang duren.
 

Enkele filmpjes bekijken op YouTube? Zoek op termen als ‘Haderlumpen’, ‘Jungen Zillertaler’ of ‘Schürtzenjäger’

Meer informatie: www.gauderfest.at