Ontstaan via ferrata

Via ferrata is populair. Over via ferrata routes kun je op plekken komen die normaal alleen voor alpine- of rots klimmers bereikbaar zijn. Maar hoe zijn die via ferrata routes begonnen? Het begin ligt volgens sommigen in Oostenrijk en anderen in Italië.

Wat betekent via ferrata eigenlijk?

De naam voor het bekende ‘ijzeren pad’ was oorspronkelijk ‘via attrezzata’ wat uitgeruste route betekent. Het verwijt naar een route die over de gehele lengte is beveiligd met handrails. Ladders, kabels of touwen. ‘attrezzata’ spraken mensen uit als ‘ferrata’ en is vandaag de dag bekend als via ferrata. De meningen verschillen over waar de eerste via ferrata of klettersteigen ontstonden.

Versie 1: toerisme in Oostenrijk

In 1843 is in Oostenrijk de eerste route gemaakt in de Hochter Daschein. Behalve de bekende ijzeren voetsteunen was in deze route begaanbaar gemaakt met uitgehakte treden en een scheepstouw. Een volgende route volgde in 1869 in Studli om de twee makkelijkste pieken van de Grossglockner, de hoogste berg van Oostenrijk, met elkaar te verbinden. Deze route is hoog-alpien en vereist klimvaardigheden. De Zugspitze in Duitsland kreeg in 1873 een route, gevolgd door de Italiaanse Marmolata in 1903.

Versie 2: Eerste Wereldoorlog in Italië en Oostenrijk

In de Dolomieten werden de eerste via ferrata routes gemaakt in 1914 door het Italiaanse leger voor soldaten. Door het aanbrengen van klimhulpmiddelen hoopte het Italiaanse leger dat er minder soldaten om zouden komen. De routes vormden in het oorlogsfront in de Dolomieten een deel van de logistieke routes. Naast tunnels en cavernes waren er paden met kabels en ladders voor verplaatsing van man en materieel.

Na de oorlog raakten de routes in vergetelheid, maar raakten daarna in gebruik door lokale bewoners. De Italiaanse Alpen Club zag in dat de routes voor klimmers en toeristen veel konden betekenen. Daarom werden er meer routes geopend en er reclame gemaakt voor de via ferrata’s.

Wat is waar?

Het begin van de via ferrata is onduidelijk. De verwarring is vreemd voor recente geschiedenis. Waarom is de grofweg tweehonderd jaar geleden begonnen geschiedenis van de klettersteig zo vaag? Het antwoord ligt in de definitie en niet in de historie.

Routes waarin overal beveiliging is aangebracht zijn eerste door gidsen aangelegd. Het is onwaarschijnlijk dat ze met boren en bergen ijzer op pad gingen. Hun routes waren uitgerust met touw en treden. Ze begeleidden hun klanten op de zelfgemaakte routes.

De genietroepen die in de Eerste Wereldoorlog routes maakten, voor veelvuldig gebruik door bepakte soldaten, maakten routes met ijzeren beveiliging. IJzeren routes waren geschikt voor frequent gebruik: verplaatsing, bevoorrading en vertrek naar strategische posities.

Berggidsen begonnen met volledig beveiligde routes, maar in de Eerste Wereldoorlog werd de beveiliging van deze routes helemaal van ijzer gemaakt.

Meer weten over klettersteigen? Hier vind je informatie voor je eerste klettersteigtocht.

bronnen: foehnwind.eu, viaferrata.nl, wikipedia, Sabah Journal 2007 V4, foto: Pixabay