Geen speelgoed
“Bernhard Tarnutzer: Erbauer”, staat op zijn naamkaartje. Korte, bonkige man, grijze manen, dikke brillenglazen op zijn neus. Elke dag tussen twee en drie onderhoudt hij zijn enorme modelspoorbaan in het Bahnmuseum Albula, het spoorwegmuseum in Bergün gewijd aan de Rhätische Bahn. Tarnutzer is een nerveuze man, loopt continu van de ene kant naar de andere en is constant bezig om iets te testen, te repareren, aan knopjes te draaien. “Als ik er ben zet ik ’m aan, want daar moet ik bij zijn, er gebeurt altijd wel wat”, verklaart hij in Schwyzerdütsch. A man with a mission.
De modelspoorbaan is van hem, roept hij onder het geheen-en-weer, maar de ruimte wordt hem door het museum gratis ter beschikking gesteld. “Thuis had ik geen plek meer. Een zo’n locomotief kost wel zesduizend franken, weet je? Ze worden maar in heel beperkte oplage gebouwd.” Dan mompelt hij met zichtbaar misprijzen iets over fabrieksmodellen van Märklin en zo, “zoals in het dorpsmuseum.” Hij bedoelt die andere modelspoorbaan in Bergün, die toebehoort aan de Albula-treintjesclub. “Allemaal plastic.”
Tarnutzer fiedelt wat met een schroevendraaier onder een tafel waar een tunneltje begint. Met zijn mobieltje licht hij zijn actie wat onhandig bij (waarom heeft die man geen hoofdlampje, denk ik meteen). “Bezoekers leunen hier continu op”, zucht Tarnutzer. “En dan raakt dit contactje tussen de twee railsecties los en sputtert de loc als hij het tunneltje in rijdt. Hier, zie je?” Ik zie niets maar met twee kleine houten blokjes en vier schroeven heeft hij het euvel in een handomdraai opgelost. Laat ze maar leunen. “Mijn modelbaan is nooit af.” Hoeveel uren zou hij er al aan gewerkt hebben? Tarnutzer wuift de vraag weg. “Das ist nicht wichtig. Het gaat om de passie. Als kind was ik al gefascineerd door treinen en dat is altijd gebleven.”
De detaillering van zijn mini-Albulaspoorbaan is ongekend, schaal ‘0 m’ volgens Tarnutzer. Ik zie dat de boompjes van echte takjes gemaakt zijn en bedekt met diverse soorten mos die de zijtakken en loof of naalden voorstellen. De rotsen in het decor zijn van gips: “Ik heb siliconen mallen gemaakt op basis van echte stenen, en daarvan maak ik dan afgietsels in gips die ik beschilder.” Ik ben een en al bewondering. Had ik maar de tijd, en het geduld…
Tegen half drie komen de bezoekers binnen, vooral gezinnen. In een app op zijn mobiel drukt Tarnutzer op enkele knopjes. Enkele treinen beginnen geluid te maken en lampjes flikkeren aan. De baan komt tot leven. Kinderen worden opgewonden. Volwassenen worden weer kind.
