Trektocht over de grens van de Rätikon naar de ruige Silvretta

Na de bergen in augustus onbeklommen achter me te hebben gelaten, had ik het plan opgevat om terug te keren. Ik wil die berg op en de zon zien opkomen voor de zogenaamde ‘alpen glow’. Het eerste licht wat de bergtoppen raakt en roze van kleur is. Omdat dit voor mij als wandelnoob toch wat te hoog gegrepen leek, heb ik mij aangesloten bij een wandelreis van de reisorganisatie Bergwandelen.com.

Tekst en foto's Bram van der Horst

Het plan: een huttentocht in het oosten van Zwitserland. We overnachten in 3 hutten op de berghelling: 

• De Madrissa hütte (1660 m)
• De Fergen hütte (2141 m) en 
• De Silvretta hütte (2341 m) 

In deze blog ga je mee langs herfstige dalen, passeren we de bomengrens en doen we een gletsjer aan. In het eerste deel de tocht naar de Madrissa hütte. 

Herberg Ascherina

De avond voorafgaand aan de start van de tocht verzamelt iedereen zich in Herberg Ascherina (1285 m). We maken kennis met elkaar en doen ons tegoed aan de Zwitserse traditie: Kaasfondue. De avond is kort, iedereen gaat vroeg slapen om de volgende morgen fit te zijn. Wel wordt nog gesproken over alleen het meenemen van het noodzakelijke.

Jeugdige naïviteit 

Al snel valt het oog op het statief dat aan mijn tas is gebonden. Het gesprek over hoe zwaar fototoestellen zijn volgt daar snel op. Maar jeugdige naïviteit, of wellicht eigenwijsheid, is niet kapot te krijgen: die apparatuur gaat mee. Ik ben niet voor niks naar de bergen gekomen. Wat twee dagen wandelen al niet kan doen met je vastberadenheid, wist ik toen nog niet. 

Vanaf de herberg rijden we een klein stukje met de auto. We worden gedropt bij het einde van een weg, middenin een dal. De bestemming van de dag ligt over de pas. Eerst zo’n 1100 meter klimmen en vervolgens 800 m dalen, terwijl we een kleine 16 kilometer lopen. Een flinke kluif op je eerste dag. Gelukkig is de omgeving geweldig en zit ik vol naïviteit. De herfstkleuren zijn op het best en het weer is goed. Nu nog omhoog. 

De eerste barstjes

Dit eerste dal vormde de grens tussen het kalksteen en het graniet, wat duidelijk te zien was aan de kleuren en vormen van het landschap. Helaas, heb ik daar geen foto’s van gemaakt. Het klimmen was toch flink inspannend en ik was maar wat blij toen ik boven was. Op 2400 m boven zeeniveau heb ik het eerste panorama gemaakt van het geweldige uitzicht. Hiervoor was ik gekomen. 

De eindeloze opeenvolging van bergkam na bergkam. Al snel zijn we begonnen aan de afdaling, de wind op de pas is sterk en je koelt snel af. Tijdens de afdaling begon ik me af te vragen of deze reis wel een goed idee geweest was. Dat kwam omdat je uren loopt en je dan goed kan gaan nadenken over alles wat in je omgaat. Zoals bijvoorbeeld een oude knie blessure, ook wel de ‘oorlogswond’ genoemd, begon tegen te stribbelen. Het tempo was eruit en ik liep stijf achteraan. Ik was de rode lantaarn van de reis. Niet wat ik me vooraf had voorgesteld.

 
Na een hoop kilometers piekeren waren we bij de Madrissa hut op 1660 meter. Na het eten van mijn Snickerrantsoen, een gebruikelijke snack/traktatie als je zoveel loopt, en het uitpakken van het avondeten, ben ik nog een rondje gaan lopen om de prachtige herfstkleuren vast te leggen. Na het avondeten, dat we als groep mee moesten tillen van hut naar hut, was het tijd om in bed te duiken. In het vooruitzicht de zwaarste dag: 1500 m klimmen, 1000 m dalen en 20 km lopen. 

Grensoverschrijdende tocht naar de Fergen Hutte

Na de eerste nacht van de tocht in de Madrissa hut door te hebben gebracht stond op dag twee de zwaarste tocht op het programma: 1500 m klimmen, 1000 m dalen en 20 km lopen. Een tocht die ons weer van Oostenrijk naar Zwitserland zou leiden, een heuse grensoverschrijdende tocht. Het doel van de dag was de Fergen hütte. Een hut waar we 2 dagen zouden gaan verblijven. Om daar te beklimmen we de Schlappiner joch, de pas, die ons naar het gehucht Schlapiner brengt. Vanwaar we naar het dorpje Klosters afdalen. Daar pakken we de bus voor een kleine lift om vervolgens de laatste 1000 hoogtemeters te klimmen. Een behoorlijke tocht dus.

Klimmen in de regen, dalen in de zon

De dag begon met een hoop regenkleding. Het regende behoorlijk toen we de Madrissa hut achter ons lieten en meteen begonnen met klimmen. Je gezicht weggedoken in je capuchon dacht ik terug aan de warme hut. Het vuurtje had ik om half 6 ‘s ochtends al aangestoken zodat we water konden koken om daar ons ontbijt mee te maken. De rol van vuurmaker lag me wel en ik was al snel de officiële vuurmaker van de groep. Afwisselend liepen we over asfalt en onverhard terrein totdat we van de weg af gingen en het echte klimmen begon. Het pad, inmiddels ook een klein beekje, draaide zich langzaam een weg naar boven. Gelukkig stopte het met regenen toen we bij de pas waren. Precies zoals de Zwiterse meteo had beloofd. 

Vanaf de pas startte het dalen. Mijn minst favoriete bezigheid. Mijn knie had zich goed gedragen bij het klimmen, maar vertoonde bij het dalen al snel weer recalcitrant gedrag. Gelukkig klaarde het op, brak de zon door veranderde het landschap in één glinsterend kleurenspektakel. De afdaling naar het gehucht Schlapin werd daardoor een heel stuk aangenamer. Helaas heeft regenkleding dan ook de eigenschap om al het vocht binnen te houden en zo wordt je alsnog nat van het zweten in je regenbroek. Gelukkig droogde alles snel weer op en konden we na een korte pauze de afdaling hervatten richting Klosters. De randen van het dorp zijn nog ingericht als weides (almen, in de vaktaal) en met de herfstkleuren en verlaten schuren was het net alsof je een Bob Ross schilderij binnenwandelde. Overal waren happy trees, vol met van Dyke brown, Alizarin crimson en cadmium yellow.

De Fergen Hut

Een koffie en een notenstengel later verlieten we Klosters. Een klein stukje met de bus en een laatste beklimming naar de Fergenhut. Het was inmiddels al warm weer. De zon scheen en het omhoog lopen maakte dat het zweet je uitbrak. Naarmate we hoger kwamen, werd de warmte langzaam wat minder en pauze houden op de route was geen straf. Het uitzicht is geweldig en overal waren er bosbessen te plukken. 
Van de tocht heb ik weinig foto’s gemaakt. Het was bijzonder zwaar lopen en ik begon mijn eigen keuzes in twijfel te trekken. Had ik wel goed gedaan aan deze reis, hoe kan het dat iedereen zo snel/makkelijk omhoog loopt. Een hoop frustratie. Toen de hut dan ook in zicht kwam was ik maar wat blij. Temeer omdat vanaf de hut een geweldig panorama voor je lag: besneeuwde pieken, beekjes, hellingen vol dennenbomen en harde rotswanden. 

De hut zelf is verder enorm gezellig. Een kleine keuken met een oude gietijzeren stoof, waar een vuurtje in gestookt moest worden. De slaapzaal was 3 bedden hoog en uiteraard was ik al snel met m’n spullen naar de 2de etage geklommen om daar mijn slaapplek in te richten. Omdat het één grote ruimte was had ik al wel de oordopjes klaar gelegd voor gebruik. Een gouden zet, zou ‘s avonds blijken. 

Toen we wilden gaan slapen, moesten we nog even naar buiten om tanden te poetsen. Het water in de hut was namelijk al afgesloten vanwege het winterseizoen. Eenmaal buiten zagen we dat het dal onder ons gevuld was met een wolkendek: er was een inversie! Een fenomeen wat ik bij fotografen op youtube had gezien. Ik was meteen weer wakker en heb het statief opgezet, de afstandbediening van het fototoestel gepakt en ben aan de slag gegaan met minuten lange sluitertijden. Toen ik later binnenkwam sliep bijna iedereen al. Helaas betekende dat ook heel wat gesnurk en de oordopjes zijn toen snel ingegaan. 

Inversielagen ontstaan doordat de normale situatie omdraait. Zoals je bij aardrijkskunde hebt geleerd, wordt het kouder naarmate je hoger komt. Bij een inversielaag draait dit zich om. Daardoor blijft de koude, vochtige lucht gevangen en krijg je wolken in de lager gelegen delen van het dal. Het fotograferen van dit fenomeen in de nacht was lastig. Er waren geen sterren te zien en de maan was nog onder de horizon. Met andere woorden het was pikkedonker en scherpstellen was lastig. Gelukkig heb ik eerder met dit bijltje gehakt en heb ik gebruik gemaakt van een ver gelegen buitenlamp voor het scherpstellen. Hoe je dit precies doet, kan je lezen in mijn handleiding voor sterrenfotografie. 

Een klassieke tour etappe naar de Silvretta hutte

De Tour de France is de jaarlijks terugkerende wielergekte in Frankrijk, dik gesponsord door de Franse tegenhanger van de VVV. Want, als zulke mooie plekjes in beeld komen. Dan moeten de toeristen snel volgen. Als voorbereiding op de Tour de France rijden veel wielrenner de Ronde van Zwitserland. Perfect om je benen op de klim te testen. 

De laatste grote verplaatsing van de Fergen hut naar de Silvretta hut deed mij denken aan een etappe uit een wielerronde. De is rustig en er is tijd om lekker rond te kijken. Dan is er dat stuk in het midden waar je als tv-kijker, ik althans, toch vaak bij in slaapt valt. Om vervolgens wakker te worden als de wielrenners bergop helemaal stuk te gaan en daar finishen. Wat was ik blij dat ik merkte dat mijn benen eindelijk in goede doen waren. 

Een goede start

Als je ‘s ochtends vroeg al uit je nest klimt om het vuur op te stoken in het fornuis, heb je veel tijd om je heen te kijken. In de keuken ben je snel uitgekeken dus daarom had ik de avond ervoor mijn fotospullen al klaar gezet. Snel naar buiten dus. Terwijl je ogen wennen aan de donkere nacht ga je meer en meer sterren zien. In de hoop op een vallende ster tuur je naar boven. Na een klein kwartier weer snel naar binnen gegaan om het vuur verder op te stoken en weer op te warmen. Het ontbijt was deze ochtend ‘scrambled eggs’ met trekking keks. Een lekkere afwisseling. De tocht van de dag zou starten met een flinke afdaling naar het dal om vervolgens de rivier 6 km stroomopwaarts te volgen. Vanaf daar zou de slotklim beginnen op 1650 meter om te eindigen bij de Silvrettahut op 2350 meter. Finish bergop. 

De afdaling was heerlijk lopen door velden met bosbessen en wat lager door bossen. Toen we het dal bereikten, was iedereen in goede doen. Het was heerlijk weer en overal om ons heen rook het naar herfst. Heerlijk. Vanaf het dal begonnen we de rivier te volgen richting de Silvretta hut. Een rustige klim van zo’n 200 meter. Voordat we aan de klim begonnen moesten we even gaan zitten. Niet omdat de wandeling zo zwaar was, maar omdat het zulk ongelooflijk lekker weer was. Eind oktober in je t-shirt van de zon genieten. Van Mathieu, de gids, hoorden we dat vorig jaar rond deze tijd er al een halve meter sneeuw lag. 

Demarrage 

De klim verliep voorspoedig. Ik had mijn benen gevonden. Na een aantal dagen wiebelen waren ze eindelijk gewend. Het ging goed en ik kwam goed mee bergop. De klim zat vol met haarspeldbochten en was behoorlijk steil. Halverwege zijn we als groep weer gaan pauzeren. Heerlijk in de zon genieten van het uitzicht en een welverdiende Snickers. Na een groepsfoto zijn we weer gaan lopen. Het zou nog ongeveer 350 meter klimmen zijn, en dat kwam overeen met een uur lopen. Ook na de pauze ging het lekker en het tempo verhoogde. Ik was benieuwd hoe hard het kon. Toen ik als eerste boven kwam viel er een last van mijn schouders. Figuurlijk vooral, want de rugzak met kleding, proviand, fototoestel en statief had ik nog op mijn rug. De dagen met krakende knieën, opgeblazen benen en een hoop ergernis lagen achter me. 
 

Na het stoken van een vuurtje en het verwarmen van wat water hebben we weer een badkamer opgericht. Ditmaal in de entree van de grote Silvretta hut, die in de winter gesloten is. Uit de wind, voorzien van bankjes en haakjes hadden we weer een top uitzicht vanuit de badkamer. Helemaal fris en fruitig kon de avond beginnen. Wat wel een goede grap was, is dat bij dit soort grote hutten webcams hangen, zodat men de bergen kan aanschouwen via het internet. Snel voegde hij eraan toe dat het hier niet het geval was. Op het programma van de volgende dag stond een dagtocht naar de Rote Furka, de pas op 2750 meter, en de Silvretta gletsjer. 

De hele week liepen we al door gebieden die, voor het geoefende oog, vol waren met tekenen van ijstijden en gletsjers: morenenruggen, striatie op het gesteente en eskers. Nu we zo in de Silvretta hut sliepen, was de gletsjer niet ver weg meer en zouden we deze van dichtbij gaan bekijken. De tocht naar de gletsjer ging via het Gletsjerlehrpfad. Een educatieve route over gletsjers, ijstijden en klimaatonderzoek. Een leuke route waar je wat leert en allerlei typische landschapselementen kan zien. Een grote speeltuin voor mij als aardrijkskunde docent. 

Wat voor mij de route speciaal maakte waren de gedenkstenen. Gedenkstenen die je eraan herinnerde over de verbreiding van de gletsjer in vroegere jaren. Sinds 1860 is deze gletsjer al een kleine 1000 meter teruggetrokken, waarvan zo’n 300 meter sinds 2011. Abstracte cijfers, totdat je op de grond die gedenktekens ziet. Het terugtreden van het landijs gaat hard en als de gletsjers verdwijnen, verdwijnt een bron van drinkwater voor gemeenschappen die afhankelijk zijn van smeltwater. Bedenk je dat de Ganges in India voor een groot deel gevoed wordt door smeltwater uit de Himalaya. Hoe is de toekomst van India, met zo’n 1 miljard inwoners, als het drinkwater opraakt? 
Terwijl het inmiddels stevig begon te regenen, lieten we de gletsjer achter ons. Jammer, want ik had er nog uren kunnen doorbrengen om foto’s te maken. De tour wacht op niemand, ook niet in Zwitserland, en we begonnen aan de beklimming van de Rote Furka. Vernoemd naar het rode gesteente dat je op de pas vindt. Waarschijnlijk een soort zandsteen, rijk aan ijzer, dat is opgestuwd bij de vorming van de Alpen zo’n 300 miljoen jaar geleden. Op de pas had je uitzicht over het volgende dal waar zich een klein hutje bevond. Een oude hut van de Oostenrijkse grenswachters. Op de Rote Furka staat eveneens een hut, maar die is dan weer van de Zwitserse grenswacht.

Terugkijken

Terwijl we de volgende dag in de mist afdaalden richting Klosters was het rustig in de groep. Iedereen was druk bezig om niet uit te glijden en te vallen maar ook hing er een retrospectieve sfeer. Met elke stap kwamen we weer dichterbij de bewoonde wereld en het einde van de reis. Voor de meeste is wandelen in de bergen ook een zeker vluchtgedrag. Een vlucht uit het drukke leven in Nederland naar een simpelere tijd in de bergen. Als de tijd in de bergen er dan op zit, is dat een klein verlies.

Toen ik langzaam afdaalde dacht ik terug aan de hele tocht. Inmiddels was ik een stuk zekerder van het lopen. De knieën waren gestopt met protesteren en ik had lol in het lopen. Dat was aan het begin van de tocht wel anders. Op weg naar de Fergen hut, kwamen we door een stadje met een station. Daar had echt de neiging om de handdoek in de ring te gooien. Het voelde alsof bij elk stap mijn knieën een punt wilde maken op het malieveld. Vol protest. Daarbij was de tas behoorlijk zwaar en mijn optimisme, of beter gezegd naïviteit, over lopen met een zware rugzak bleek misplaatst. Dat ik er ook nog een statief en fototoestel in de rugzak had gestopt, maakte de hele rugzakbeleving niet beter. 
Gelukkig heb ik de handdoek niet in de ring gegooid noch mijn statief in een kluisje gedaan op het station van Klosters. Zodra ik de bergen zag oplichten in het zachte ochtendlicht wist ik dat dat ik de juiste keus had gemaakt. Dit was immers waar ik voor was gekomen: Het eerste licht op de besneeuwde bergtoppen. Zonder statief niet te fotograferen. Hoe zwaar het ook was om mee te tillen. 

 
Naarmate de tocht vorderde ging het lopen, dalen en klimmen steeds beter. Eindelijk kon ik de twijfels over het volhouden van een tocht als deze van me af laten glijden. Het lopen rond de gletsjer had ik niet willen missen en is een persoonlijk hoogtepunt. Elk begin is zwaar maar nu ik terugkijk zie ik wat het me heeft opgeleverd: Nieuwe mensen leren kennen, heerlijk buiten zijn, tevreden zijn als het water kookt en daar voldoening uit halen. Inmiddels zit ik alweer in het Nederlandse ritme en heb ik alweer nieuw nakijkwerk. Ik verlang al terug naar het simpele ritme van een wandeltocht.

Op reis!

Kijk jij uit naar een deze, of een andere, avontuurlijke trektocht in de Bergen of specifiek in het Rätikon of Silvrettagebied? Laat je inspireren op de website van Bergwandelen.com. voor de mooiste reizen in elk seizoen. Je kunt direct contact opnemen met Allard (+31 6 18840067) om te informeren naar de mooiste reis voor jou!