Noorse ijsmassa onthult geheimen
In Noorwegen speuren archeologen jaarlijks de smeltende gletsjers in het hooggebergte af. De klimaatverandering heeft voor archeologen een positieve kant: voorwerpen van jagers en verzamelaars smelten uit het ijs.
Voorwerpen Lendbreen ijsmassa
In het hooggelegen gebergte van de Jotunheimen in het zuiden van Noorwegen ligt de Lendbreen ijsmassa. De zomer van 2006 was zo warm dat de ijsmassa zijn eerste vondst prijsgaf. Een houthakker vond een goed geconserveerde schoen. Hij bracht deze naar het Noorse Bergmuseum, waar curatoren vaststelden dat de schoen uit de bronstijd kwam en rond de 3.400 jaar oud was.
Bergexpedities naar de ijskap
Per helikopter of te voet is de Noorse ijsmassa te bereiken. Vanwege de hoge kosten van een helikoptervlucht komt het voor de wetenschappers op een flinke bergtocht neer. Vanaf een niet geplaveid pad wacht de wetenschappers een klim van duizend meter over haarspeldbochten met hellingen van twintig procent in los gesteente. Paarden gaan mee om het zwaarste materieel te dragen, maar ook de archeologen klauteren met uitrusting omhoog.
Werken op de ijsmassa
Het werk is zwaar en onvoorspelbaar. Soms zitten de archeologen dagenlang in hun tenten te wachten tot de regen, sneeuw of harde wind ophoudt. Alleen in gunstige weersomstandigheden is het verantwoord om op de steile ijshellingen te werken. Soms beperkt dikke mist het zicht dusdanig dat naar buiten gaan te riskant is. Wanneer het kan, lopen de archeologen in een rij met vaste onderlinge afstand en bekijken de oppervlakte. Zichtbare voorwerpen worden gefotografeerd, van locatiegegevens voorzien en opgeborgen. De onderstaande video laat zien hoe het werk gaat.
IJsmassa is een schatkamer
Sinds 1930 worden er in het Noorse gletsjerijs artefacten gevonden. Tot 2006 betrof het een pijl hier en een speer daar, toevallige vondsten. Sinds in 2006 de schoen is gevonden, kwam de zoektocht in een stroomversnelling terecht. Ruim 1.600 vondsten zijn gedaan, veel meer dan de 850 voorwerpen die in de Alpen zijn ontdekt. Op sommige dagen worden honderden artefacten geborgen.
Opmerkelijke vondsten in het ijs
Wat de vondsten van andere onderscheidt is het soort materiaal dat wordt gevonden. Voorwerpen van organische materialen zoals leer en textiel zijn zeldzaam. Uit het Noorse ijs zijn onder meer een tuniek van wol van ongeveer 1.700 jaar oud en een want uit het Viking-tijdperk tevoorschijn gekomen. Haast is echter geboden bij het conserveren van dergelijke vondsten. Hieronder is te zien hoe de gevonden tuniek is gereconstrueerd.
Artefacten vinden is race tegen de tijd
Voorwerpen liggen voor het oprapen, maar niet voor lang. Delicate materialen vergaan snel wanneer het ijs ze niet langer beschermt. De elementen veranderen bijvoorbeeld textiel dat duizenden jaren geconserveerd, wanneer het is ontdooid in onherkenbare stukjes organisch materiaal. Bij het vinden van artefacten in het ijs is het dus zaak om op het juiste moment op de juiste plaats te zijn.
bronnen: archeology.org, facebook.com/secrectsoftheice, foto: pixabay
