Klettersteigen langs wijnhellingen van de Rijn en Moezel (Duitsland)

Langs de Rijn en Moezel liggen veel wijngaarden, die uitstekend gedijen op de hellingen die direct aan deze rivieren liggen. Die hellingen zijn ook een perfect gebied voor prachtige wandelingen en uitdagende klettersteigtochtjes. Michiel Vermeulen ging 5x klettersteigen langs de Rhein en Mosel.

Zicht op de Bopparder Hamm

Mittelrhein Klettersteig

Moeilijkheidsgraad B
Hoogteverschil ca. 300 meter
Tijdsduur ca. 3 uur
Uitgangspunt St. Remigusplatz bij het Mühltal

Route met redelijk veel ijzerwerk, uitdagend voor beginnende klettersteigers. Klettersteiguitrusting wordt hier aanbevolen.

Onze eerste halte is de Mittelrhein Klettersteig bij Boppard. Vanuit het Mühltal lopen we over een rotspad omhoog. Bij de eerste wegwijzers nemen wij rechts de “Klettervariant”, terwijl de “Wandervariant” rechtdoor omhoog gaat en de RheinBurgenWanderweg volgt. We dalen een stukje af langs staalkabels en beugels, waarna een eerste trappetje volgt. Gezekerde passages wisselen smalle wandelpaden af. De route gaat omhoog en omlaag en we hebben steeds een prachtig zicht op de Bopparder Hamm, de grootste bocht in de Rijn. In het bos de Ewigbach volg de meest aansprekende passages: een hoge rotswand, waar je langs beugels en stiften steil omhoog gaat. De klettersteig zit er hierna op en we vervolgen onze weg over het bospad. In deze regio lopen vele wandelwegen zoals bijv. de Rheinhöhenweg, wij volgen echter de RheinBurgenWanderweg naar Gideonseck. Vanaf het terras aan de rand van de helling, precies op de kop van de Bopparder Hamm, ontvouwt zich een fantastisch panorama over de Rijn en Boppard. Onder het genot van een versnapering is het hier goed vertoeven.

Ingepakte rotsen

Rabenacksteig

Moeilijkheidsgraad B
Hoogteverschil ca. 180 meter
Tijdsduur ca. 1 uur
Uitgangspunt begraafplaats St. Goarshausen

Zeer korte route met een serie beugels en een ladder aan het einde van de route naar Rabenack, een mooi uitzichtspunt over de Rijn.

Verderop langs de Rijn bij Sankt Goarshausen ligt de Rabenacksteig. Bij deze markante rots van zacht leisteen dreigde door verwering rotsblokken af te breken. Daarom is een groot deel van de Rabenack in 2003 ingepakt: zware staalkabels en netten moeten het geheel nu bij elkaar houden.

Aan deze kant van de Rijn, “rechtsrheinisch”, loopt de Rheinsteig. De Rabenacksteig is een korte afsteker van de etappe van Sankt Goarshausen naar Kestert. We volgen eerst de bordjes van de Rheinsteig langs de begraafplaats omhoog. Na een paar minuten nemen we de afslag richting de Rabenack. Na een honderdtal hoogtemeters te hebben overwonnen, komen we aan op een plateau vanwaar we uitkijken over de wijde omgeving. Langs wijnranken lopen we richting de Rabenack. Het laatste deel bevat enkele steile passages: deze zijn goed gezekerd middels vele beugels en een trap. Echte moeilijkheden levert dit niet op en voor we het weten staan we op het puntje van de ingepakte Rabenack. We hebben een mooi uitzicht op de Rijn die onder ons ligt, op Sankt Goar, de vele burchten en de Loreley in de verte. Het uitzicht maakt dit korte uitstapje naar de Rabenack de moeite waard!

Trockenmauer
Oelsbergsteig

Moeilijkheidsgraad A/B
Hoogteverschil ca. 175 meter
Tijdsduur ca. 1½ uur
Uitgangspunt noordelijke spoorwegovergang bij Oberwesel

Meer een avontuurlijke wandelroute dan een klettersteig, op slechts een paar passages zijn staalkabels aangebracht. Het loont de moeite om de Oelsbergsteig te combineren met een rondwandeling via het Günderodehaus.

Nog iets zuidelijker ligt de Oelsberg nabij Oberwesel. Deze helling wordt, zoals vele wijnhellingen hier, gekenmerkt door muurtjes van gestapelde leistenen, de zogenaamde Trockenmauern. Deze werden zo’n 2000 jaar geleden aangelegd om de hellingen agrarisch bruikbaar te maken. Hiermee werden een soort terrassen gecreëerd en tevens vormden ze een afbakening van de kavels.

In 2002 werd het Obere Mittelrheintal, waar we ons nu bevinden, toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst. Dit vanwege het bijzondere cultuurlandschap, de vele monumenten, de bijzondere klimatologische omstandigheden voor planten en dieren. Deze status heeft het wandeltoerisme in dit gebied flink aangewakkerd.

Na een uurtje omhoog lopen dalen we af over de Beulsberg en beginnen aan de eigenlijke Oelsbergsteig. Deze verloopt evenwijdig aan de helling, deels door de wijngaarden, deels onderlangs. Op sommige plaatsen lopen we over steile paadjes die aangelegd zijn in een dichtgegroeide wildernis. Dat hier vroeger ook druiven geteeld werden blijkt uit de Trockenmauern die her en der nog zichtbaar zijn. Op een paar steile rotspassages is enig ijzerwerk aangebracht om hier eenvoudiger doorheen te komen. Terwijl de wijnboeren zijn laatste druiven van dit seizoen oogsten, dalen wij verder af om daarna de Rijn vaarwel te zeggen.

Zeller Schwarze Katz

Collis Steilpfad

Moeilijkheidsgraad B
Hoogteverschil ca. 180 meter
Tijdsduur ca. 1½ uur
Uitgangspunt raadhuis Zell am Mosel

Over steile paden en een aantal uitdagende klettersteigpassages naar het uitzichtsterras bij de Collis-Turm. In het weekend bestel je hier een glaasje Zeller Schwarze Katz.

Over de Hunsrück gaan we naar Zell am Mosel. Er is hier een duidelijke overeenkomst met de Mittelrhein: wijn. Bekendste figuur uit Zell is de Zeller Schwarze Katz, die als kwaliteitszegel prijkt op iedere goede fles wijn uit Zell.

In 2013 is de Moselsteig geopend, een langeafstandsroute van 365 kilometer in 24 etappes. Eén van deze etappes loopt hier in Zell parallel aan het Collis Steilpfad. Vanaf het gemeentehuis lopen we door smalle straatjes omhoog. Even verderop lopen we onder het poortje door dat aangeeft dat het Steilpfad begonnen is. De route verloopt langs wijngaarden, die ook hier zijn afgescheiden door Trockenmauer. In deze route zijn een drietal uitdagende klettersteigpassages gebouwd, die door de gewone wandelaars middels een korte omweg vermeden kunnen worden. Bij helder weer zou je hier een prachtig uitzicht hebben op de Mosel, deze ochtend is er vanwege de mist echter weinig van de omgeving te zien. Na een paar stukjes klauteren komen we aan op het terras waar ook de Collis-Turm staat, die we beneden vanuit het dorp al zagen liggen. Helaas is de mist nog niet opgetrokken en zien we alleen wat toppen van omliggende heuvels boven de wolkendeken uitkomen. We genieten van een glaasje Zeller Schwarze Katz witte wijn en gaan daarna langs de wijngaarden terug naar Zell. Langzaam maar zeker lost de mist op en zien we onder ons de schepen over de Mosel gaan.

Steilste wijnberg van Europa
Calmont Klettersteig

Moeilijkheidsgraad A/B
Hoogteverschil ca. 300 meter
Tijdsduur ca. 3 uur
Uitgangspunt spoorbrug bij Eller

Ondanks weinig ijzerwerk is dit één van de interessantste routes in de regio vanwege het alpine karakter.

Iets verder stroomafwaarts ligt de Calmont. Deze 380 meter hoge helling is de steilste wijnhelling van Europa met een hellingspercentage tot bijna 70 graden. In 2002 heeft de Deutsche Alpenverein hier de Calmont Klettersteig aangelegd. Wij beginnen de route aan de kant van het dorpje Eller, zodat we de ladders omhoog kunnen lopen in plaats van naar beneden. In het begin moeten we letterlijk slalommen tussen de wijnranken door. Ook hier komen we de Trockenmauern weer tegen, die ervoor zorgen dat enigszins sprake is van terrassen.

Uitzicht op de Mosel

De klettersteig verloopt in op en af op een hoogte van 200 tot 300 meter. Steeds hebben we een mooi zicht op de Mosel en de omliggende hellingen. Het is al half oktober geweest en de natuur toont ons een kleurrijk palet van verschillende kleuren groen, bruin, rood en geel. Hoewel de klettersteigpassages zeker niet lastig zijn, heeft de route duidelijk een alpine karakter. “Schwindelfreiheit” is hier zeker wel noodzakelijk. Na zo’n 2 uur daalt het pad langzaam af richting Bremm. Van hieruit bestaat de mogelijkheid om een mooie rondtour te maken via de Calmont-Höhenweg. Vanaf het Gipfelkreuz gaat deze route via het Römer Höhenheiligtum en het uitzichtspunt Vierseenblick terug naar Eller.