Sint-bernards: bergredders op vier poten

De legendarische Barry redde in de negentiende eeuw het leven van meer dan veertig bergbeklimmers en had dan ook niet voor niets de bijnaam ‘De mensenredder’. Tegenwoordig worden sint-bernards niet meer gebruikt als bergredders. Ik ga op bezoek bij een kennel in Les Houches om te ontdekken wat het verhaal is achter deze bijzondere viervoeters.

Bij de monniken

Barry leefde tussen 1800 en 1814 in een klooster bij de Augustijner monniken op de Grote Sint-Bernardpas tussen Zwitserland en Italië. De monniken trainden hun viervoeters om verdwaalde bergbeklimmers en lawineslachtoffers te redden. De honden (maar ook het klooster en de pas) danken hun naam aan Bernard of Menthon, de monnik die in de elfde eeuw het klooster oprichtte.
Het klooster bestaat inmiddels niet meer en om de bijzondere honden te zien, ga ik naar een fokker in het dorpje Les Houches, vlakbij Chamonix Mont Blanc. Daar ontmoet ik Iceberg, Génèpe, Van Gogh en nog minstens tien anderen. Stuk voor stuk gigantische beesten van wel 90 kilo. Allen komen even naar het hek voor een aai over de bol en een hondenkoekje. Hier en daar druipt een lange sliert kwijl uit een mondhoek.

Kort haar

Het ras in de kennel heeft kort haar, daardoor zien de honden er anders uit dan de sint-bernards die ik uit Nederland ken. ‘Lang haar in de bergen is onhandig, omdat sneeuw eraan blijft klonteren,’ legt de fokker uit. ‘Het originele ras had kort haar, maar het is steeds moeilijker om 100% zuivere kortharigen te vinden om mee te fokken.’ De fokker probeert het originele bergreddersras in stand te houden door alleen zuivere kortharen te fokken. De kennel is open voor publiek om het project te financieren.

Reddingshonden: verleden tijd 

Sint-bernards worden niet meer gebruikt als reddingshonden. ‘Moderne technologie, zoals helikopters, maken de dieren tijdens reddingsoperaties overbodig.’ weet de fokker. Zodra ik vanachter de tralies in de trouwe hondenogen kijk, overvalt me een nostalgisch gevoel. ‘Gaan ze nog wel eens de bergen in om te trainen?’ vraag ik. De fokker wijst naar een grasveld achter de kennels ‘ze mogen elke dag even op het veldje loslopen.’ Dat is toch niet helemaal hetzelfde, vind ik.

Het vaatje om de nek

Dan komt Banquoise aanslenteren mét het beroemde vaatje om haar nek. Wie in het vaatje een lekkere schnaps verwacht, komt bedrogen uit. ‘Wat er in het verleden precies in zat, blijft een discussie. Het was hoogstwaarschijnlijk geen rum of brandewijn, maar een warm drankje voor het slachtoffer,’ denkt de fokker. ‘Het vaatje diende er vermoedelijk voor om slachtoffers gerust te stellen. Met het vaatje om zijn nek was de hond geen wild beest, maar herkenbaar als bergredder.’
Banquiose poseert uitgebreid voor de camera en ploft dan neer in het lentezonnetje. Zodra ze haar kop op haar poten legt, sluit ze haar ogen. Wellicht droomt ze van vroegere tijden vol dappere honden, spannende reddingsacties en dankbare bergbeklimmers...

De kennel in Les Houches

Le Saint Bernard poils courts du Pays du Mont Blanc
223 Chemin des Vorziers
La Fontaine
74310 Les Houches 

Bekijk de website

Foto’s

• Iceberg, Génèpe, Van Gogh en anderen: stuk voor stuk gigantische beesten van wel 90 kilo
• Banquoise poseert voor de camera met het klassieke vaatje om haar nek