Tibetaans hoogte-gen ontdekt
Hoe overleven mensen al generaties lang in de ijle lucht van de Himalaya? Onderzoekers stonden voor een raadsel over hoe Tibetanen in ijle lucht leven. Het mysterie is ontrafeld. Tibetanen danken hun vermogen om met minder zuurstof te overleven, aan een gen van hun verre voorouders.
Aanpassingen voor zuurstof op hoogte
Op 4000 meter hoogte zit veel minder zuurstof in de lucht dan op zeeniveau. In de ijle lucht hebben mensen zich op verschillende manieren aangepast. Bewoners van de Andes hebben een tonvormige borstkas ontwikkeld. Dat stelt ze in staat om met iedere ademhaling een veel grotere hoeveelheid lucht in te ademen. Maar er zijn meer factoren die helpen.
Meer rode bloedlichaampjes op hoogte
Sinds ongeveer 1800 is ook bekend geworden dat er op hoogte meer rode bloedlichaampjes in het bloed ontstaan. Hierdoor kan je bloed meer zuurstof transporteren. Als je zelf op hoogte bent tijdens je bergvakantie, past je lichaam zich op deze manier aan de situatie aan. Wat dit betreft is hoe je lichaam op hoogte reageert hetzelfde als die van bewoners van hooggelegen gebieden.
Tibetanen uitzonderlijke bergbewoners
Uit onderzoek blijkt dat Tibetanen geen tonvormige borstkast hebben ontwikkeld zoals de bewoners van de Andes, en ook geen grote hoeveelheid rode bloedcellen in hun bloed hebben. Qua bloedwaarden zijn Tibetanen gelijk aan bijvoorbeeld Nederlanders. Het is alsof ze op op zeeniveau leven. Wel viel op dat dat Tibetanen sneller ademen.
DNA is de sleutel tegen hoogteziekte
Aanvankelijk zorgden die bevindingen voor verwarring. Onderzoekers gingen ervanuit dat ze hun experimenten verkeerd hadden aangepakt, maar uit vervolgonderzoek bleek dat de eerste resultaten toch klopten. Tibetanen ademen meer stikstofmonoxide uit. Het gevolg hiervan is dat bloedvaten ontspannen en verwijden. Zo kan meer zuurstof worden opgenomen. Hun unieke aanpassing op hoogte is geërfd van de Denisova-mens. De Denishova-mens is een voorouder van Asiatische volken, zoals de Neanderthaler die van Europese volken is.
Nadeel veel rode bloedlichaampjes
Hoewel extra rode bloedlichaampjes helpen met het verhogen van de zuurstofopname kleeft er -letterlijk- een nadeel aan. Het bloed is stroperiger en het hart en de bloedvaten moeten harder werken om de circulatie op gang te houden. Bloedvaten staan onder hogere druk en dat kan schadelijk zijn, zelfs ziekte (Chronic Mountain Sickness – CMS) als gevolg hebben. Ook bergbewoners krijgen soms CMS. Tibetanen hebben dankzij hun speciale gen geen last van dikker bloed.
De eerste bergbewoners van Tibet
Op een Tibetaans plateau, op 4200 meter hoogte, zijn negentien hand- en voetafdrukken gevonden. De afdrukken zijn van een familie die hier tussen 12,700 en 7,400 jaar geleden leefden, zoals Tibetanen dat nu doen. De familie, bekend als de Chusang, leefden geïsoleerd in het midden van het plateau. Hun ligging geeft aan dat de familie niet migreerde en hier gedurende het hele jaar leefde.
Bron: BBC
Foto: via Pixabay
