De Grande Rota de Santa Maria op de Azoren

De Azoren staan bekend als groen paradijs. Een relatief onbekend eiland is Santa Maria. Alhoewel onbekend, sinds Floortje Dessing hier te gast was voor haar programma Floortje naar het einde van de wereld, zoeken steeds meer wandelaars deze plek op. Het doel: het wandelen van de Grand Rota de Santa Maria. Met vijf afwisselende wandeldagen en overnachtingen in de shelters van Ioannis en Rita.

Tekst en foto's Judith van Bilsen

Na een uitgebreide uitleg van Ioannis stopt hij ons de kaart van Santa Maria met de route toe en de sleutel voor de shelters. Wij hebben onze grote bagage al achtergelaten bij de receptie van het hostel aan het begin van de route. Die staat vanavond weer voor ons klaar op onze volgende overnachtingsplek. ‘And off we go!’

Op zoek naar fossielen

Op de eerste wandeldag staat meteen de eerste bezienswaardigheid op het programma. Fossielen zoeken in de rotswanden van dit vulkanische eiland. Een local vertelde me eerder: “Santa Maria is meerdere keren geboren. Het is ontstaan uit een vulkaanuitbarsting, toen was er land boven water. Na een aantal jaren zakte het geheel weer terug in het water. En dat gebeurde een paar miljoen jaren later nog eens. Toen bleef het eiland echter wel boven zeeniveau.” Doordat deze rotsen eerder onder water lagen, zijn er nu veel fossielen te zien. We ontwaren al snel heel veel schelpjes, maar echte fossielen, daarvoor moeten we dieper de grotten in. Onze groep is fanatiek en struint alle rotswanden af.

Een verlaten strandje

Na deze zoektocht gaat de route verder langs de kust. Als de zon tussen de wolken piept, kleurt de zee ver onder ons helderblauw. Maar er hangen ook flarden mist als we aankomen op het punt waar de route zich splitst. Hier kunnen we kiezen: omlaag naar een strandje waar je alleen via dit pad kunt komen. De route bovenover is een alternatief voor wanneer het zeewater te hoog staat en tegen de rotsen klotst en daarmee het strandje overspoeld. Tussen de flarden mist door is het strandje te zien, dus we kiezen hiervoor. Het pad slingert steil omlaag en even later staan we tussen wat grote rotsblokken op een prachtig zandstrand! Een paar dames uit de groep maken van de gelegenheid gebruik en nemen een frisse duik.

Walvissen en schildpadden

Santa Maria kent een historie van walvisvangst. Gelukkig worden deze machtige beesten met rust gelaten, maar er zijn nog resten van deze activiteiten te vinden in het landschap. Zoals de uitkijkbunker bovenop een heuvel, waar we na een fikse klim aankomen. Hier stonden mannen op de uitkijk naar walvissen. Zodra ze er eentje zagen, schoten ze een vuurpijl in de lucht. Hun collega’s die met boten op zee waren, wisten dan waar ze ongeveer naartoe moesten om een walvis te vangen. Wij turen vanuit de bunker over het eindeloze water. Maar helaas, geen walvis te bespeuren. Even verderop kijken we vanaf een klif recht omlaag in een baai. “Kijk! Een schildpad!” roept een van de dames. En inderdaad, in het heldere water ontwaren we een zwemmende schildpad. We hopen op meer, maar deze jongen verdwijnt snel in het donkere deel.

Het ruige Noorden

Waar de eerste wandeldagen het landschap nog lieflijk is, wordt het vanaf Norte (oftewel het Noorden) allemaal een stuk ruiger. Maar eerst komen we nog door het prachtige dorp São Lourenço. Na een relaxte pitstop op het terras aan de boulevard worden we direct getrakteerd op een steil stuk recht omhoog tussen de wijngaarden. Onze kuiten worden niet gespaard en na iedere bocht denken we: nu zijn we er. Maar nee… Uiteindelijk worden we wel beloond voor onze inspanning. Een soort vlakke weide met een indrukwekkend uitzicht over de baai van São Lourenço. Maar dat is het nog lang niet voor deze wandeldag. Even verderop ligt namelijk een oud satelietstation van de Fransen. Hele gezinnen werkten en woonden op dit punt van het eiland. Ooit… want nu staan de gebouwen al tientallen jaren leeg en vormt deze plek een bizarre urban-exploring-ervaring. 

Het is natuurlijk enorm subjectief, maar de mooiste plek van Santa Maria ligt vlak achter deze verlaten site. Dat zijn namelijk de kliffen van Norte. Via een enorm grasveld wandelen we ze ver mogelijk door naar het randje. De kliffen en de uitzichten zijn hier zo ruig, dat je het idee hebt aan de rand van de wereld te staan. De golven beuken tegen de rotsen, hier en daar zien we een grot in de rotswanden. Zeevogels maken duikvluchten in de verte en wij voelen ons vooral enorm klein. Deze plek is zo imponerend, je moet het echt even op je in laten werken. Dat kan het beste door in het gras te gaan liggen en alles over je heen te laten komen. We kunnen er geen genoeg van krijgen. Mogen we hier blijven? Gelukkig hebben we vanuit de tuin van onze shelter uitzicht op datzelfde Norte. En worden we laat in de avond ook nog op een prachtige show door moeder natuur getrakteerd: een zonsondergang.

De Pico beklimmen

Een wandelreis op Santa Maria kan niet zonder het beklimmen van de Pico Alto, de vulkaan waar dit eiland haar bestaan aan dankt. Op de vierde wandeldag gaan we dit avontuur aan. Het wordt al snel duidelijk, deze dag bestaat uit klimmen, klimmen en nog eens klimmen. Vanuit het dorp Santa Barbara gaat er een smal pad recht omhoog richting de top. Echt smal, want op sommige plekken kun je niet met twee voeten naast elkaar staan. De ondergrond wisselt tussen stukken gras, zandpad, rotsen en diepe modder. Met onze wandelstokken weten we ons soms maar moeilijk omhoog te trekken. Onze schoenen worden vastgezogen alsof het eiland ons niet los wil laten. Gelukkig zijn het steeds korte stukjes en op ieder vlak stuk nemen we de tijd om achterom te kijken. Zo zien we Santa Barbara steeds kleiner worden en uiteindelijk verschijnt ook de zee tussen de heuvels. En zo worstelen we ons helemaal naar boven waar onze verzoeken voor een wolkeloze lucht worden verhoord en we een 360-graden uitzicht hebben over het complete eiland.

Wil jij ook Santa Maria al wandelend ervaren? Vita Walking organiseert meerdere malen per jaar volledig verzorgde wandelreizen naar dit bijzondere eiland. In kleine groepjes van maximaal 6 personen wandel je de Grand Rota de Santa Maria onder begeleiding van gids Judith. 
Meer weten?