100ste verjaardag van de donsjas

In 1922 vond de tweede Britse Everestexpeditie plaats waarbij een toppoging naar dak van de wereld werd ondernomen die strandde op 8326 meter hoogte. Dit (mislukte) avontuur kende echter een primeur: de eerste donsjas werd er gedragen. Door een Australische uitvinder genaamd George Finch.

Finch bracht zijn studentenjaren, eind negentiende eeuw, in Zurich door en was in die tijd (en waarschijnlijk nog lang daarna) de enige Australiër die een aardig mondje Schwyzerdütsch sprak. In die tijd maakte hij kennis met het alpinisme en was hij zelfs lid van de Alpen-Club. Daar verwonderde hij zich over hoe warm en licht van gewicht een dikke laag wol onder een "jas van zeildoek tegen de wind" kon zijn. Dit in tegenstelling tot de vooral Britse klimmers die zwoeren bij een tweedjasje die volgens Finch veeleer "op een strandboulevard thuishoren". Finch was het type dat geen blad voor de mond nam, wat hem niet bepaald populair maakte bij de upper class Royal Alpine Club en de Royal Geographical Society waar hij lid van geworden was tijdens zijn jaren als scheikundedocent in Londen. 

Mallory-expeditie

Finch trof het dat hij een manusje-van-alles was met een grote interesse voor techniek. Tijdens de oorlog had hij vooral aan bommen had gewerkt voor het Britse leger. In 1921 liet de Society de eigengereide Finch in de kou staan voor de eerste Everestexpeditie maar een jaar later werd hij toch opgenomen in het expeditiecorps van de tweede, die onder leiding stond van George Mallory. Niet alleen had Finch de gasbranderss verbeterd, zodat ze ook op grote hoogte en bij extreme koude optimaal zouden functioneren, ook aan het mechanisme van de zuurstofflessen had hij zitten sleutelen, al waren zijn Britse collega’s voor het gebruik van zuurstof tijdens het klimmen mentaal nog niet klaar. Het werd door rechtgeaarde klimelite van die jaren nog als 'heiligschennis' geschuwd. Tijdens zijn de tweede toppoging van diezelfde expeditie gebruikte Mallory toch zuurstof, waarbij hij 8326 meter hoogte haalde (de expeditie werd afgebroken nadat sherpa's in een lawine omgekomen waren).

Geen nieuwtjes, vakantietips of winacties meer missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, of volg ons op Facebook

Donsjas

Finch werd door zijn collega’s met scheve ogen bekeken toen hij in 1922 zijn zelf ontworpen jack meebracht voor de expeditie: een jas "als een matras, tot op de knieën, groen en gemaakt van doek dat voor luchtballonnen wordt vervaardigd, waarvan de zorgvuldig genaaide vakken gevuld zijn met eiderdons", aldus de voorzitter van de Society, misprijzend. Mocht de top worden gehaald, dan moest Finch voor de topfoto wel wat anders aantrekken, gaf hij de andere expeditieleden als instructie mee.

Toen echter de expeditie goed en wel onderweg was, waren zelfs zijn medeklimmers onder de indruk van de superieure kwaliteiten van Finch' vreemde jas. Toch weigerden ze zelf donsjassen te dragen tijdens de daaropvolgende expeditie in 1924. Samen met zijn compagnon Andrew Irvine kwam George Mallory uiteindelijk op de flanken van de Everest om het leven, gekleed in tweed.

De donsjas raakte in de vergetelheid, tot de Amerikaanse ondernemer Eddie Bauer er in 1940 een patent op nam. Sindsdien is de donsjas niet meer weg te denken uit het alpinisme en sinds deze eeuw ook niet meer uit ons straatbeeld, waar de donsjas ondertussen een universeel gedragen modeartikel is geworden.