Gratis Workshop Reisverhalen schrijven - deel 2

Op zoek naar het themaHoe vind je een thema of invalshoek? Dat kan op verschillende manieren. De beste manier is veel over een land te lezen, en misschien valt je in een reisgids, een boek van een plaatselijke auteur of een lokale krant. MIsschien valt wel dat ene zinnetje op dat je belangstelling wekt.

Zo las ik ooit in een schijnbaar onbeduidende regel aan het einde van een krantenartikel dat er een vrouwenband in Eritrea bestaat die is voortgekomen uit oud-strijdsters. Na de oorlog was het met de emancipatie van vrouwen schrikbarend achteruit gegaan. Met het maken van muziek wilden de vrouwen duidelijk maken dat zij, na de strijd, nog altijd waardevol waren voor de maatschappij. Een prachtig verhaal.Een andere manier om aan onderwerpen te komen, is om te associëren en onwaarschijnlijke verbanden te leggen. En natuurlijk kom je ter plekke op leuke onderwerpen. De kans dat je in je gesprekken met plaatselijke bevolking tegen onderwerpen aanloopt die de buitenlandse kranten (nog) niet hebben gehaald, is groot.De angst voor het bekendeSpeelt bij de meeste mensen een angst voor het onbekende, bij schrijvers van reisverhalen is het juist het omgekeerde: ze hebben een angst voor het bekende. Veel schrijvers denken dat ze naar Groenland, Antarctica of Nepal moeten gaan om een interessant verhaal te krijgen. Toch is dat niet zo. Ook in de Ardennen of de Alpen liggen interessante verhalen voor het oprapen, zolang je er maar bewust naar zoekt. Schrijver Marcel Proust zei het al: de ware ontdekkingsreiziger leert kijken met nieuwe ogen. Een originele invalshoek bedenken is één ding, maar het moet ook nog eens interesse opwekken bij je doelgroep. Denk na wie je doelgroep is of wie je klanten kunnen zijn. Wil je een reisboek schrijven voor het grotere publiek? Of juist voor jezelf? Dat heeft consequenties voor het verhaal. Als je je reismemoires vooral voor jezelf en je dierbaren opschrijft, is het van minder belang om in de huid van de doelgroep te kruipen. Dat verandert als je commercieel gaat schrijven. Je lezer stelt eisen, evenals de redactie die de wensen van de lezer vertaalt in een sprankelend artikel. Ik, ik, ik In reisrapportages voor kranten en tijdschriften is het vrij ongebruikelijk om de ik-persoon prominent aanwezig te laten zijn in het verhaal. Dat wil niet zeggen dat die er niet is – de schrijver denkt immers na over wat hij of zij ziet en geeft daar een eigen invulling aan. In reisboeken en persoonlijke reisessays is dat anders. De auteur speelt dan meestal een grotere rol. Lieve Joris, die in Terug naar Congo (1987) op zoek gaat naar haar heeroom, die missionaris was in Congo, zou geen boek hebben kunnen schrijven zonder zichzelf daar een rol in te geven. Net als in veel andere reisboeken zie je dat terug in citaten van haarzelf en passages waarin ze haar gedachten over bepaalde thema’s en gebeurtenissen laat gaan.

Te sterke aanwezigheid Gevaar van een te sterke aanwezigheid van de auteur is dat die kan gaan irriteren, zeker als deze wat pocherig bedrag vertoont. De lezer ziet de auteur liever worstelen en de strijd tegen zijn donkere kanten aangaan dan dat hij steeds maar de held is. Lezers zitten ook niet altijd te wachten op allerlei details over de persoonlijke ervaringen van de schrijver als malaria-aanvallen of diarree.

Opdracht 4 Nodig iemand uit die graag en veel leest. Leg nu je ideeën over je reisverhaal, het onderwerp en je doelstellingen aan hem of haar voor. Neem daar maar een paar minuten voor – je moet je lezer in korte tijd kunnen overtuigen. Bereid dit gesprek goed voor, besef wat de rode draad in je verhaal is, en bedenk wat je zou willen bereiken. Laat vervolgens je gesprekspartner aan het woord: wat vindt hij/zij ervan, wat voor vragen liggen er nog. Luister goed naar de vragen: blijkbaar zijn dat de punten waar je nog niet genoeg over hebt nagedacht.Opdracht 5 Schrijf een persoonlijk verhaal bij het horen van de volgende termen: bagage, hotel, schaduw, vertraging, reisgezelschap, aankomst. Beschrijf niet alleen je gevoel en je herinneringen, maar probeer ook een idee over te brengen, een visie.Opdracht 6Ga op een (zon)dag door een park lopen of op een bank zitten. Kijk rond. Observeer. Neem de tijd. Schrijf drie thema’s op voor je verhaal. Werk een van je verhalen uit.