Met een lift afdalen in de buik van de vulkaan op IJsland

Nieuwsgierig hoe een vulkaan er vanbinnen uitziet? De IJslandse vulkaan Thrihnukagigur biedt sinds kort de unieke gelegenheid om als enige plek ter wereld een kijkje te nemen in de kraamkamer van moeder aarde. In een open glazenwassers liftje daal je honderdtwintig meter af in de kratermond naar de immense lege magmakamer, die er vanbinnen uitziet als een kleurrijke kathedraal van lava.

’Thrihnukagigur’, probeer dat maar eens uit te spreken!’, zegt de IJslandse gids Alexia Björg Johannisdottir van Inside the Volcano plagerig. In gewoon Nederlands betekent het de ‘driekegelige-krater’. Onder één van deze drie kegels bevindt zich de lege magmakamer. Vierduizend jaar geleden was deze voor het laatst gevuld met lava, dat opborrelde uit de mantel door een nauwe spleet in de aardkorst. Na de eruptie trok het vloeibare magma zich weer terug in de mantel. Bij de meeste vulkanen stort de magmakamer na een uitbarsting in, maar in dit uitzonderlijke geval waren de rotswandel stevig genoeg.  

De Thrihnukagigur ligt op het breukvlak van de Noord- Amerikaanse en Europese tektoniekplaten, die worden  gescheiden door de Midden-Atlantische rug. Omdat IJsland op deze rug ligt, precies in het scheidingsgebeid van deze tektoniekplaten die langzaam uit elkaar drijven, krijgt het onderliggende magma de kans naar de oppervlakte te komen en de ontstane scheuren op te vullen. Een deel van de Midden-Atlantische rug loopt van noord naar zuid door het midden van het land en verheft zich daarbij zo ver, dat het als het ware heel IJsland boven het zeeoppervlak uittilt. Geologisch gezien is het land met een leeftijd van 17 tot 20 miljoen jaar zeer jong. Door de van elkaar af bewegende tektoniekplaten groeit het eiland een paar centimeter per jaar.

Inside the Volcano

Vanuit Reykjavik is het met het busjes van het expeditieteam van Inside the Volcano een halfuurtje rijden naar de Thrihnukagigur. De ‘driekegelige-krater’ ligt ten noordoosten van de hoofdstad aan de voet van de Blauwe Bergen, een populair IJslands skigebied. Maar voordat je in de vulkaan kunt afdalen, volgt er eerst nog een pittige wandeling van driekwartier over een ruw lavaveld dat bezaaid ligt met grote klompen lava, die bedekt zijn met groengrijze mos alsof een reus overal brokjes cake heeft rondgestrooid. Halverwege de wandeling steken we over een gammel ijzeren bruggetje een diepe nauwe spleet over, die hier het lavaveld genadeloos doorklieft. ‘Dit is nu de grens tussen Europa en Amerika’, zegt Alexia.

Ontdekking door oogarts

Aangekomen in het basiskamp van Inside the Volcano volgen er veiligheidsinstructies en vertelt Alexia over de IJslandse oogarts Arni Stefansson, die de kratermond van de  Thrihnukagigur in 1974 ontdekte. Toen deze nieuwsgierige oogarts wilde weten hoe diep het gat was, gooide hij er een steen in en mat hoelang het duurde voordat de echo klonk. Dit duurde ruim drie seconden, wat ongeveer overeen komt met honderdtwintig meter. Met behulp van een lang touw en begeleid door vrienden, daalde hij af in het zwarte gat. ‘Teleurgesteld omdat de oogarts niets kon zien liet hij zich weer ophijsen. In 1991 keerde hij terug, maar dit keer bracht hij belichting mee. Hij kon zijn ogen niet geloven!’, grapt Alexia. In 2011 daalde een cameraploeg van National Geographic af in de krater. De lift lieten ze hangen en wordt sinds kort gebruikt om toeristen een kijkje in de vulkaan te gunnen.

Een absoluut hoogtepunt

Angstig lopen we gezekerd aan een kabel één voor één over de smalle plank om in het kleine open glazenwasserliftje te stappen, dat aan twee akelig dunne stalen kabeltjes, niet dikker dan een pink, is opgehangen aan de stalen constructie die over de gapende kratermond heen ligt. Eenmaal plaatsgenomen in het liftje vergeet je al snel je hoogtevrees, want het is een onbeschrijflijk organisch gevoel om door de nauwe schede van moeder aarde in haar baarmoeder te worden opgeslokt. ‘De reis naar het centrum van de aarde duurt zeven minuten, dat is ongeveer de duur van een gemiddelde vrijpartij, en leidt absoluut tot één van de hoogtepunten van je leven’, zegt Alexia. Tijdens de afdaling door de smalle kratermond zie je hoe de hals is bedekt met een dikke laag gestolde lava, die door de zwaartekracht een druipkaarsachtige structuur heeft. Na enkele tientallen meters en claustrofobische momenten in de nauwe baarmoederhals te zijn gepenetreerd, opent zich plotseling een zaal vol duizelingwekkende kleurenpracht.

Het is koud daar beneden

De bonte kleurschakeringen in de rotswanden van de lege magmakamer zijn ontstaan door de kokendhete lava en daaropvolgende chemische reacties en mineraalafzettingen. Bevoorrechte toeristen mogen hier een uurtje met de belichting van hun camera spelen, voordat ze weer worden opgetakeld. ‘Doordat er continu zuurstofrijk regenwater door de ingang naar binnensijpelt, is er voldoende ademlucht op de bodem van de magmakamer aanwezig’, stelt Alexia gerust, ‘maar vergeet vooral geen warme kleding aan te trekken, want zowel zomers als ’s winters heerst er beneden in de Thrihnukagigur een constante temperatuur van slechts vier graden Celsius.’ 

Praktische informatie:

Gedurende het hoogseizoen (vanaf 15 mei t/m 10 september) organiseert het team van Inside the Volcano dagelijks vier tours naar de Thrihnukagigur. U heeft de mogelijkheid vanaf het busstation Hafnarstaeti in het centrum van Reykjavik met een busjes van Iceland Excursions te worden vervoerd naar het verzamelpunt in het skiresort in de Blauwe Bergen. Vertrektijden: 08:00, 10:00, 14:00, 16:00 uur. Het is ook mogelijk om zonder extra kosten gebruik te maken van de pick-up en drop-off vanuit uw hotel of hostel. Dit dient u wel van tevoren aan te geven. Wanneer u over eigen vervoer beschikt, kunt u ook op eigen gelegenheid naar het verzamelpunt rijden. Voor gedetailleerde info en kosten:  www.insidethevolcano.com

Voor de goedkoopste vluchten naar IJsland zie de website van de prijsvechter WOW Air: www.wowair.nl. Deze nieuwe IJslandse vliegtuigmaatschappij biedt gedurende de zomermaanden spotgoedkope vluchten aan. WOW Air vliegt in juni, juli en augustus drie maal per week op maandag, woensdag en vrijdag zonder tussenstop heen en weer tussen Schiphol en Kefklavik International Airport.

Tekst en foto's: Pieter Bliek