Een stukje achtergrond bij Sinterklaas in Europa
20 november, 2014 - 14:16 - Jonathan Vandevoorde
Op 6 december wordt Sinterklaas in veel landen in Europa gevierd. Jawel, u leest het goed: 6 december, niet 5, is de verjaardag van de Heilige Sint-Nicolaas volgens de katholieke heiligenkalender. Naargelang de traditie gaan de Sint en zijn helper(s) op erg verschillende manieren naar de kinderen toe.
In België (vooral Vlaanderen en Henegouwen), het westen van Duitsland en in Noord-Frankrijk worden de kindertjes op 6 december vroeg wakker gemaakt om bij de haard (of bij de centrale verwarming) cadeautjes en zoetigheid te vinden, door de schoorsteen gedropt door een behendige Zwarte Piet, waarvan er trouwens meestal maar één is.
In grote delen van Zwitserland krijgt elk jaar een andere mannelijke dorpsbewoner het voorrecht om voor Sint te spelen. In vol ornaat zwerft hij op 6 december door de straten van het dorp. Zijn dunkelhäutige helper heet trouwens ‘Smutzli’. De naam verklaart waarom Zwarte Piet in Zwitserland zwart is. Hij is gewoon vuil van het roet in de schoorsteen! Zo is het mij vroeger trouwens ook altijd als kind verteld. Het twee- of drietal (soms zijn er twee Schmutzlis) klopt aan bij elk huis waar een soort retabel naast de voordeur opgehangen is, met een waxinelichtje erin: daar zijn ze welkom en krijgen ze een schnapsje aangeboden in ruil voor zoetigheid en marsepein. Kun je je voorstellen hoe de figuren er aan het eind van hun dorpsrondje ’s avonds bij lopen?
In de Duitstalige Oost-Alpen, waar de Beiers/Tiroolse traditie heerst, wordt Sint Nicolaas op de avond van 5 december begeleid door krampussen (foto). Tijdens de Krampuslauf gaan deze duivelse wezens kinderen bang maken om ze ‘in het gareel’ te houden. Er werd verteld dat hij stoute kindjes sloeg met een zweep of in de zak stopte. De krampusmaskers zijn hoogstandjes van houtsnijkunst en vaak is het ’t voorrecht van één houtbewerker in het dorp om ze te maken. In veel dorpen in Zuid-Tirol (Noord-Italië) worden de krampussen tijdens een optocht op 6 december, genaamd Klosn, ook nog eens vergezeld van bontgekleurde, goedaardige geesten.
Jonathan Vandevoorde is hoofdredacteur van Bergen Magazine en is gediplomeerd bergwandelgids, freelance reisjournalist en -fotograaf. Hij is getrouwd en heeft twee berggeiten.
