De eerste bergbeklimming van Bas Rotgans

Bas Rotgans is een Nederlandse buitensporter die graag onderweg is in de bergen. Sinds hij op zijn vijftiende in contact kwam met snowboarden is zijn leven voor een deel, langzaam maar zeker, in het teken van (besneeuwde) bergtoppen komen te staan. Bas is 39, geboren in Vlaardingen en heeft in 2008 Amsterdam verruilt voor zijn huidige woonplaats Haarlem. Daar woont hij met zijn vrouw Marja en dochter Puk (4). Na vijftien jaar uitsluitend te hebben gesnowboard, stapte hij in 2002 weer op de latten. Beide methodes worden afhankelijk van sneeuwomstandigheden, ochtendhumeur en plannen van de dag afgewisseld. In de zomer is hij fervent mountainbiker en neemt deel aan zogenaamde enduro-races. Daarnaast doet hij aan golfsurfen en stand-up paddleboarding.

Wat herinner je je nog van je eerste bergwandeling?

Mijn ouders hebben, toen ik een jaar of of 8/ 9 was ons meegenomen om te gaan bergwandelen in Oostenrijk. Als ik alle herinneringen bij elkaar puzzel was dat waarschijnlijk in de omgeving van Montafon/Schruns. Toen maakte vooral de medailles indruk die je bij elkaar kon sparen door punten te verdienen met het behalen van bepaalde hutten. En de grote grijze dekens waar je onder moest slapen in de Matratzenlagers. Ook kan ik me nog goed herinneren dat ik toen al de 'spannende' paadjes leuker vond dan de vlakke platgetreden paden.

Wat is je meest bijzondere beklimming geweest?

Ik ben nog nooit heel erg bezig geweest met het behalen van een top. Als ik een berg beklim, is dat altijd met de insteek om er weer vanaf te glijden of rijden. Dus in die zin bekijk ik een berg of afdaling altijd met oogkleppen op: maakt de afdaling de moeite van de beklimming waard? Maar er zijn wel twee reizen die in mijn herinnering eruit springen: in 2005 een week heliskiën in Alaska waar ik drie jaar lang voor had gespaard (terwijl ik nog nooit in mijn leven voor iets had gespaard). Door de bijzondere sneeuwsamenstelling heb ik daar de steilste afdalingen van mijn leven kunnen snowboarden. Afgelopen winter heb ik drie dagen getoerskied op de flanken van de Etna in Sicilië, we verwachten dat het een exotisch avontuurtje zou worden met een paar skibochten en vooral goed eten en goede wijn. Maar we troffen ellenlange afdalingen met perfecte lentesneeuw aan, én goed eten en goede wijn!

Met wie ga je meestal de bergen in?

Een klein groepje goede vrienden in verschillende samenstellingen, Jeroen van Denderen, Krijn Grün, Bastiaan Plaizier, fotograaf Joris Lugtigheid, Lammert Klok en berggids Francis Kelsey. Maar ook met Marja en sinds afgelopen winter zelfs met Puk. Met de vrienden is het de laatste jaren wat moeilijker aan het worden om met elkaar in de bergen te zijn, bijna iedereen heeft inmiddels een gezin en het is een beste uitdaging om voldoende tijd vrij te maken. Gelukkig gaan ze regelmatig mee om, naast gecertificeerde berggidsen, de deelnemers van de Powderchase te begeleiden. Afgelopen winter heb ik twee dagen in de poedersneeuw van Davos lopen crossen met goede vriend Frank Germann. Hij is bondscoach van het Nederlands snowboardteam en heeft gek genoeg weinig 'vrije' tijd om te snowboarden. Maar opeens lukte het voor het eerst in jaren om elkaar weer eens in de sneeuw te zien.

Wat vind je het leukste aan bergbeklimmen?

Dat je weer naar beneden kan als je eenmaal boven ben. Hahaha! En het feit dat het een soort puzzeltje is. Hoe kom ik van A naar B en weer terug naar beneden. Wat heb ik daar voor nodig: bij mezelf aan energie, fitheid en inspanning. Welke spullen? En als ik het niet bij me heb, wat kan ik daarop improviseren? Of moet ik misschien mijn route aanpassen? Wat voor beslissingen moet ik nemen op basis van lawineveiligheid en wat voor aanpassingen moet ik daarvoor maken in mijn verwachtingspatroon? Het is een continu doorlopende puzzel. En dat maakt het leuk.

Wat vind je het moeilijkste aan bergbeklimmen?

Eigenlijk datzelfde: als blijkt dat de puzzelstukken niet in elkaar willen vallen en hoe flexibel je het ook benadert, dat het maar niet wil lukken om ze in elkaar te passen. Maar als dan niet lijkt te lukken, heb ik er ook geen enkele moeite mee om om te keren en te besluiten dat vandaag de dag niet is.

Wat is je grootste bergprestatie geweest tot nu toe?

Dat was afgelopen september: ik heb de mountainbikewedstrijd Trans-Provence uitgereden en ben op een niet onverdienstelijke 41ste plaats gefinisht. Een zevendaagse race over de mooiste en moeilijkste paadjes diep in de Provence. Om dat te bereiken heb ik met het laatste jaar suf getraind, met name sinds maart van dit jaar. Door de enorme focus op dat sportieve doel, veranderde ongeveer alles in mijn leven: mijn focus op mijn werk, mijn bewustzijn over welk eten ik wel en niet meer tot mij wilde nemen en de tijd die ik doorbracht met mijn gezin. Ik ben er sterker, gezonder en gebalanceerder uitgekomen. Misschien met een licht obsessief tikje over trainingskilometers, maar daar leer ik wel mee omgaan...

Hoe motiveer je jezelf om op moeilijke momenten toch door te gaan?

Ik weet het niet zo goed, de motivatie is er gewoon. Over het algemeen denk ik heel erg goed na over de dingen die ik doe, waardoor ik niet zoveel moeilijke momenten aantref. Misschien denk ik er wel eens iets té veel over na. In het wielrennen doet een oude quote de ronde: “Training is like fighting a gorilla. You don’t stop when YOU’RE tired. You stop when the GORILLA is tired.” In de bergen is het vergelijkbaar. Je hebt geen keuze, je moet gewoon doorgaan totdat die gorilla moe is. Daarna mag je pas naar huis.

Waardoor is je liefde voor bergen en klimmen ontstaan?

Ik weet nog goed, dat ik vroeger heel erg lang vantevoren in mijn hoofd al bezig was met de familiewintersport in Galtür. Dus toen moet ik het ook al erg gaaf gevonden hebben. Maar ik denk eigenlijk dat het heel erg hedonistisch is: ik vind het gewoon een heerlijk gevoel om de berg als speelveld te hebben en daar met mijn ski's, board of fiets een lijntje op te mogen maken.

Wie is je voorbeeld?

Heel veel mensen. Snowboardpionier Craig Kelly omdat ie midden in zijn wereldcup carrière besloot dat ie daar niet gelukkig van werd en toen is begonnen aan een opleiding tot berggids. Edward Bekker en Martijn Schell (de Nederlandse berggidsen die ik persoonlijk ken) omdat hun liefde voor de bergen zó groot is dat ze besloten in Nederland hun leventje achter te laten en die kant (naar de bergen) op te gaan. Ik heb later, misschien wel te laat, in mijn leven wel eens afgevraagd of ik dat ook niet zou willen en ergens van binnen denk ik van wel. Maar ik zou ook de zee en de reuring van de stad missen. Ik bewonder ook mensen als fotograaf Jordan Manley, die waanzinnig mooie en inspirerende mini-documentaires maakt, onder de titel The Skier's Journey, over plekken waar je kunt skiën. Een geboren storyteller. 

Welke berg zou je ooit nog eens willen beklimmen?

Ik heb niet één berg, maar meer bepaalde 'missies' of regio's waar ik nog naartoe zou willen. Dingen die meer tijd kosten en moeilijk te combineren zijn met een gezin. Ik zou graag nog naar eens naar Lofoten en Lyngen Alps in Noorwegen gaan om te toeren of een paar maanden door Zuid-Amerika in de winter. Maar ook de Great Divide Mountainbike Race, een race over de Great Divide, vierduizend kilometer door de US. Van de grens met Canada tot de grens met Mexico zonder support, lijkt me te gek. Ik kan mezelf vrij goed een tijdje kapot laten gaan. En dan heb ik nog een heleboel plekken waar ik ben geweest die zo gaaf waren, dat ik graag nog terug zou gaan. Alaska is zo'n plek.

Welke andere bergsport lijkt je uitdagend om een keer te doen?

Niet zozeer een andere sport, maar het lijkt me te gek om meer (ijs)klimskills toe te voegen aan mijn arsenaal van vaardigheden. Met het doel om mijn toerski- en snowboardvaardigheden meer in de richting te ontwikkelen van wat ski-moutaineering wordt genoemd. Hierbij voeg je die klim-elementen toe aan het toeren waardoor weer nieuwe mogelijkheden en dus routes ontstaan. En op een ander niveau: het lijkt me ook een heerlijke uitdaging om te kijken of en hoe het is om Puk te betrekken in voor haar haalbare versies van deze avonturen. Maar als ze 'gewoon' liever gaat paardrijden, dan is dat ook prima.

Heb je nog een bijzondere of onbekende wandel/klimtip?

Ik ben in 2006 in het 'skigebied' Gulmarg in India geweest om te skiën. Een hele bijzondere ervaring met waanzinnige skimogelijkheden. Als de lift het doet, is het alsof je heliskiet voor vijf euro per run, met Chai thee bij het middenstation. Het blijft één grote verrassing of de lift het doet of niet (tijdens ons twaalfdaagse verblijf slechts anderhalve dag), dus neem je goede humeur en een paar stijgvellen mee! Ik heb me toen meteen voorgenomen om weer terug te gaan, het was werkelijk iets unieks. Maar in de praktijk is het er nog niet van gekomen. Volgens mij biedt Martijn Schell het aan als reisbestemming. Doen! Verder blijven de mogelijkheden van Wallis in Zwitserland me altijd verbazen. Als ik morgen ambassadeur van Wallis zou mogen worden, zou ik zó tekenen!

Heb je wel eens bijzondere dingen meegemaakt in de bergen?

• Ja, natuurlijk. Even goed denken, vaak zijn het kleine dingen die dan opeens indruk maken. De Wolverine sporen die we vonden in Alaska, ik moest googlen wat een wolverine was, dacht dat het een beest was dat alleen in mythologie bestond. 
• Een niet-onaantrekkelijk dame - in bikini - die we ergens op een piepklein bergpaadje voorbij kwamen stuiven op onze mountainbikes toen ik met Edward Bekker van Chamonix naar Zermatt fietste. We zaten voor ons gevoel ver verwijderd van 'de beschaving' en toen kwamen we haar opeens tegen. We dachten dat het een hallucinatie was. 
• Die ene helling naar de top op de Etna die we donderdag nog op ons dooie gemakkie omhoog toerde en die zondag op YouTube stond terwijl hij compleet uit elkaar dampte door een kleine uitbarsting van de vulkaan.

Is er nog iets dat je kwijt wil?

Je hoeft echt niet zo heel ver weg voor avontuur. De leukste dingen die ik heb meegemaakt zijn vanuit de achterkant van mijn bus hier ergens in Europa. De Alpen is een ongewoon mooi gebergte en dat ligt in onze achtertuin. Oh, en koop een goed waterdicht jack.

Over Bas Rotgans

Bas is zelfstandig ondernemer en heeft samen met zijn jongste broer Michiel het bedrijf First Tracks, een bureau dat opdrachten uitvoert op de raakvlakken van action sports en marketing. Dat zijn onder andere events voor klanten als Red Bull, Nike en de Nederlandse fietscomponentenleverancier BBB Cycling. Voor een uitgeverij voeren zij de redactie van mountainbikeblad UP/DOWN. Bas is tevens verbonden aan de Nederlandse Ski Vereniging als technisch redacteur van Snowboard Magazine. Daarnaast organiseert hij in de winter freeride-reizen voor skiërs en snowboarders onder de naam Powderchase. Hierbij wordt uiteindelijke de bestemming van de reis pas op het allerlaatste moment gekozen op basis van sneeuwval met als doel om zoveel mogelijk in poedersneeuw te kunnen skiën of snowboarden.

Onderschriften bij de foto's (van boven naar beneden):

Foto Irmo Keizer - Gemaakt op dag 4 van de 7-daagse Trans-Provence, een enduro mountainbikewedstrijd die van Gap tot aan Monaco loopt. Op dag 4 is een van de etappes op een geologische formatie die bestaat uit heel fijn graniet dat golvende en glooiende zijn weg naar beneden vindt. Het lijkt op niets dat de deelnemers de dagen ervoor en erna rijden. In het 'veld' werd het dan ook al snel omgedoopt tot 'Grey Earth'.

Foto Joris Lugtigheid - Mijn diepste poederbocht van die winter. Gefotografeerd in het mini-gebiedje Bruson, dat tegenover Verbier ligt en onder de locals geldt als een 'Geheimtipp' als de poeder in Verbier verspoord is. Typische dag ook: we kwamen aan, het was bewolkt, vies weer en we kozen voor Bruson omdat je daar heerlijk tussen de bomen kan rijden en het relatief vlak is, waardoor het lawinegevaar binnen de perken bleef. Vijf minuten nadat we onze liftpas hadden gekocht, trok de lucht open en we hebben de hele middag onder een blauwe hemel door de poeder kunnen strepen.

Foto Joris Lugtigheid - Om de hoek van Bruson en boven Martigny ligt nog zo'n geweldig gebiedje: Les Marécottes. Veel mogelijkheden, maar een paar langzame liften. Op deze dag was ik mijn skiskills nog wat meer aan het finetunen. Ik heb vanaf mijn 15de bijna uitsluitend gesnowboard en skiën vormt weer een compleet nieuwe uitdaging die steeds beter gaat. Toen nog even niet.

Foto Joris Lugtigheid - Twee winters geleden wilde de winter niet zo vorderen in de Alpen. Op het laatste moment besloten we uit te wijken naar Noorwegen, zij hadden de 'winter of a lifetime'. Deze foto is genomen in het freeride-oord Røldal, lang nadat de liften dicht waren en was een idee waar Joris al heel erg lang mee rondliep. Ik droeg een flitser bij me met afstandsbediening en moest die op mezelf richten, terwijl Joris afdrukte. Dat was nog een stuk moeilijker dan wij dachten, we waren die avond met een groepje op de berg dat om de beurt de flitser doorgaf en dit is de enige foto die lukte.

Foto Stephan Kruisman - Bij de eerste Powderchase die ik ooit organiseerde vielen we met onze neus in de boter. Zo'n anderhalve meter sneeuw in een paar dagen in St. Moritz.