De eindeloze stilte, groene bossen en gele rotsen van Gorgany
Oekraïne schijnt men voornamelijk nog met problemen te associëren. Ondanks de goede bedoelingen met EURO 2012, kan het land de onderhuidse problemen niet wegmoffelen. Met Tymoshenko achter de tralies, politiegeweld op straat en tegen homo’s en bommen in Dnipropetrovsk, is de internationale gemeenschap het eens: in Oekraïne is het niet pluis. Moeten we daar nog wel naar toe?
Een Nederlandse vrouw op wandeltocht door de Oekraïne Karpaten
Oekraïne – natuurschoon vakantieland Een duidelijk 'JA' klinkt uit het westen van Oekraïne, uit L'viv. Daar woon ik sinds bijna 3 jaar met mijn partner Tim. Tim is hier gaan boeren met zijn compagnon, ze verbouwen aardappelen en granen. Het land kent zeker zijn problemen en die lijken toe te nemen met de huidige regering, maar er is zoveel te vertellen over de mooie kanten van dit land. Neem nu de bruisende UNESCO stad L'viv met haar tientallen cafeetjes, creatieve jongvolwassenen, opkomende fietscultuur en mooie parken en heuvels. Maar de absolute aantrekkingskracht van Oekraïne komt van de bergen, de Karpaten. Deze eindeloze bergregio die door het zuidwesten van Oekraïne loopt, is ongerept en vrijwel onbekend bij West-Europese toeristen. En dat terwijl het prachtig toegankelijk is met bergen tot ruim 2.000m, er veel gemarkeerde wandelroutes zijn, goede accommodatie en een gastvrije bevolking die er muzikale en smakelijke tradities op na houden. Naast wandelen kan je er fietsen en mountainbiken, raften, klimmen, lokale handwerkers ontmoeten en zijn er het hele jaar door talloze festivals. Sinds 2011 organiseer ik er tochten voor West-Europese toeristen. Het feit dat ik de taal inmiddels spreek is een enorm voordeel. De Oekraïense Karpaten - over hobbelige wegen en verlaten bergtoppen Daarnaast kom ik zelf veel in de Karpaten. Met Oekraïense vrienden die wandelroutes uitzetten en kaarten maken, in de winter met gidsen die mij leren overleven in de tent, met Tim in het weekend. Soms ga ik ook alleen. Goed uitgerust met gedetailleerde kaarten en navigatie, eten en gezond verstand, wandel ik over de uitgestrekte bergtoppen van de Oekraïense bergen. Zoals afgelopen weekend door Gorgany, een bergregio in het midden van de Oekraïense Karpaten. De tocht die ik voor had zou 5-6 dagen duren. Ik wilde bekijken of ik een huttentocht kon ‘ontwikkelen’, maar dit bleek niet het geval. Sommige van de hutten die op de kaart staan zijn niet permanent open of in zeer slechte staat. Jammer, want ik weet dat een meerdaagse huttentocht een grote aantrekkingskracht heeft op veel westerse wandelaars – niet iedereen wil zijn tent meeslepen. Met bergvrienden heb ik wel meteen plannen opgevat om een fonds aan te schrijven en in 2013 een paar hutten te bouwen zodat die tocht er uiteindelijk kan komen. Nu wandelde ik het eerste deel van de tocht met mijn eigen tentje. Na overleg met ‘kaartengoeroe’ Vasyl in Kalush nam ik om 14:30 de marshrytka (busje) naar startpunt Osmoloda. Na 2,5 uur hobbelige weg kwam ik in het rustige en groenoverdekte Osmoloda aan. De rode route die ik zou volgen was meteen goed aangegeven aan het eind van het dorp, net zoals de overige wandelroutes. Een 3-daagse wandeling – met de tent op ontdekking in Gorgany Om half zes ’s avonds was ik goed en wel op weg en mijn doel was de hut op bergkam Matahiv te bereiken. Dat zou een klim van tweeënhalf uur zijn. Het eerste deel liep vrij stijl zigzaggend door het bos. Na een dik uur kwam ik op de bergkam terecht, at een chocoreep en genoot van het eerste uitzicht: dampende bossen van de regen eerder die dag. Het weer was opgeklaard en af en toe liet een zonnestraal zich zien. De hut stond midden in het bos en was in nevelen gehuld toen ik aankwam. Een beetje spooky was het wel. Maar al snel voelde ik me thuis en verspreidde de inhoud van mijn rugzak over de houten brits. Met het laatste uurtje licht ging ik op zoek naar de waterbron, kookte mijn potje en rolde mijn matje en slaapzak uit om te kunnen luchten. In de hut was best veel voorhanden: kaarsen, houdbaar eten van voorgangers, gehakt hout en een logboek. Ik sliep vroeg en rustig, geen dromen over enge mannen of hongerige beren. Wel een muis die over mijn hoofd liep, maar dat was dan ook alles. Nog verder dan de kraaien – bij berg Sevulia vind je liefde De volgende dag scheen het zonnetje uitnodigend naar binnen. Wat een geluk! Mijn ontbijt smaakte voortreffelijk, mijn vochtige slaapzak (dons) was binnen een mum van tijd droog en niet al te vroeg ging ik op pad. Al snel kwam ik bereikte ik de boomgrens, draaide me om en ahhh, wat een uitzicht. De toppen van vandaag lagen voor me en met behulp van de kaart kon ik zien wat mijn route zou zijn. Oempf, nog best een eind. Met flinke pas omhoog, een lekker zuurtje en af en toe gestoei met sherep (zachte naaldstruiken), bereikte ik de eerste toppen op bijna 1.800 meter hoogte. Een kraai kwam polshoogte nemen en scheerde over me heen. De afdaling ging rap naar beneden en voordat ik het wist, stond ik alweer op de bergweide Borevka. Daar maakte de weg een knik naar het westen, liep een halfuurtje door een koel bos en boog toen weer naar het zuiden. Flink omhoog nu. De klim om berg Sevulia te bereiken met nog ongeveer 450 hoogtemeters te gaan, was begonnen. Na een dik halfuur en de boomgrens onder me, was het tijd voor een soepje. Schoenen en sokken uit om de boel te laten drogen, fleece aan tegen het koude zweet. Ik genoot van de prachtige groene bergen om me heen, de voorbij drijvende wolken en de eindeloze stilte. Geen mens, geen dier, alleen maar bergen, wolken, bossen, rotsen. De weg vervolgde omhoog en ging steeds meer over stenen en rotsen. De rotsen van Gorgany zijn geel gevlekt wat een leuk jaren-50 gevoel geeft. Ze waren niet glibberig dus liep ik vlot door. Ik kwam langs stenen ruines uit 1914. Toen vochten Duitsers, Russen en Oekraïense nationalisten hier tegen elkaar. Je moet er niet aan denken dat die hier ‘s winters elkaar het leven zuur maakten. Daarna was ik er in eens: op de top van Sevulia! Een bijzondere berg vanwege haar puntigheid. Ik had geluk met de zon die door de wolken brak en de prachtige uitzichten over de bergen in de verte. Zag ik daar Roemenië al? Er waren twee rode hartjes op een steen geschilderd. Ja, ik kon me voorstellen dat je hier je liefde bezegelt. Na Sevulia kwam Kleine Sevulia nog, daar staat een betonnen paal als ijkpunt. Goed herkenbaar van veraf. Een glazen jampotje met wat briefjes erin gaven het geheel een aandoenlijk karakter. De afdaling naar de Bystra weide ging stevig omlaag. Mijn knieband voor de zekerheid om en stokken goed positioneren. Van de rotsen ging het over in sherep, naar naaldbossen, langs loofbomen en daar was de weide alweer. Een met zon overgoten vlakte van sappig lentegras en vrolijke bloementjes nodigde me uit. Waar zet ik mijn tentje nu op – in het midden, aan de rand? Ik voelde me een beetje Klein Duimpje, bangig voor beren en wildzwijnen. De afgelopen 24 uur had ik geen mens gezien. Is me dat ooit overkomen? Ik hoorde stemmen achter de struiken en liep er automatisch naar toe. Mensen! Ik was blij en ook weer niet, maar het was al te laat, ik werd door de wandelaars voor de thee uitgenodigd. Een vrouw alleen door de bergen en dan ook nog een Nederlandse die Oekraïens spreekt – dat ging hen bijna de pet te boven. De thee met koekjes werden horilka (wodka) met salo (varkensspek) en verse knoflook. Mijn tentje zette ik maar bij mijn nieuwe vrienden op. Stiekem vond ik het jammer dat ik niet alleen in het zonnetje genoot van deze mooie omgeving en mijn tocht alleen, maar zo was het ook goed. De Oekraïense gezelligheid is veel waard. Het kampvuurtje nam ons mee de avond in. Onder het genot van koeienbellen – een muzikale afdaling naar Bystrytsia De volgende dag vertrokken we vroeg – zij richting Sevulia en ik richting Bystrytsia. Na een korte klim omhoog werd ik getroffen door de schoonheid van dit alles: een in ochtendnevelen gehulde bergpartij doemt voor me op. Daar doe ik het voor, deze adembenemende momenten! Ik verliet de rode route en sloeg de groene route in, richting het zuiden. Ik hoorde koeien en honden: de herders zijn al in de bergen! Zij komen elke zomer en hun vee graast de verse bergweiden af. Ze wonen in simpele hutten, koliba’s. De verse melk wordt tot verschillende soorten kaas gemaakt en in mooie witte doeken gehangen. Een bezoek waard! Na een babbeltje vervolgden we allen onze weg weer en stapte ik monter de heuvels over. De laatste top van de dag (1.500m) werd aangegeven met een wat merkwaardige metalen toren en veel valt er ook niet te beleven. De afdaling ging geleidelijk door liefelijk bos, geen probleem voor mijn knieën. Het pad werd weer breder en ik zag zowaar bandensporen. Het schijnt, zo las ik toen ik na een dik uur later beneden kwam, het Botanisch Reservaat ‘Taupishirka’ te zijn met bijzondere naaldboomsoorten. Er is een picknickplek gemaakt en volgestampt met informatie- en verbodborden. Goed om mensen te wijzen op het feit dat afval achterlaten niet hoort, want dat is soms echt nog een doorn in het oog, maar op deze manier… Ik sloeg de uitnodiging om te rusten over en wandelde door de bossen naar beneden. Daar hoorde ik weer koeien en een groepje herders trok met nog een stier en een kalfje de heuvels in. Ze vroegen lachend of ik weer mee naar boven ga, maar dat aanbod sloeg ik vrolijk af. Bystrytsia kwam in zicht en voor ik het wist liep ik langs gekleurde houten huizen, bewerkte tuintjes en blaffende keffertjes. Mensen keken me verwonderd aan – een vrouw alleen met zo’n grote rugzak? De bus vertrok pas over anderhalf uur. Ik genoot al liggend op mijn rugzak van wat voetballende jongentjes. De zon lachte me toe en niets wees erop dat de komende rit in de bus een blikje-sardientjes ervaring zou worden. Ook zin om de Oekraïense Karpaten te ontdekken? Kom mee op één van de tochten van KARPATEN REIZEN of laat voor jou en je gezelschap een reis-op-maat maken! Speciaal interessant voor de lezers van Opzij, is de Vrouwen-ontmoeten-Vrouwentocht die in de herfst van 2012 plaats vindt. Zie voor meer informatie www.karpatenreizen.com. Praktische informatie Wandeltocht met rugzak: rode en groene route van Osmoloda naar Bystrytsia, Ivano-Frankivsk oblast (provincie). Deze namen kan je op google vinden, anderen enkel met de desbetreffende kaart. Duur: 2,5 dagen (tijden hieronder zijn incl. pauzes en voor een gemiddeld vlotte wandelaar, hoogten zijn ongeveer). Dag 1: dorpje Osmoloda (800m) > hut (1.500m) op Matahiv bergkam. 2,5-3 uur. Dag 2: hut Matahiv > polonini (weide) Bystra (1.400m). 7-8 uur. Iets pittige wandeling met veel stijgen en dalen. Stijgen naar bergen Vysoka en Igrovets (1.800m), dalen naar weide Borevka (1.400m), stijgen naar Sevulia (1.836m) en weer dalen. Dag 3: polonini (weide) Bystra > dorpje Bystrytsia (700m). 6-7 uur. Al snel de groene route en oude grenspalen (CS (Tsjecho-Slowakije) – P (Polen)) volgen, deze gaat soms pittig op en neer tot top Podynky (1.500m) en dan een heerlijke afdaling tot Bystrytsia. Vervolg: is mogelijk van Bystrytsia naar Yasinia, ook in drie dagen, via blauw-groen-blauw-rood-groene wandelweg. Bereikbaarheid: Met de auto: bv betaald parkeren in Kalush en vanuit daar de marshrytka (bus) naar Osmoloda (07:45,10:50, 14:30), of laten staan in Osmoloda bij onderkomen ‘Arnika’. Met OV: naar treinstation Striy of Kalush en vanuit daar de bus. De bus vanuit Bystrytsia naar Nadvirna gaat zeer regelmatig. Op zondag niet en dan is het nemen van de bus (vnl. eind van de dag) bijna af te raden: totaal volgepropt. Overnachten: er zijn diverse hutten in het gebied, maar niet allemaal zijn ze toegankelijk, ook al lijkt dat wel zo op de kaart. Vraag accurate informatie bij info@karpatenreizen.com. Er zijn veel mogelijkheden om de tent op te slaan, deze staan ook deels aangegeven op de kaart. In Osmoloda, Bystrytsia en andere dorpjes/stadjes zoals Dragobrat en Yasinia, kan men goed in een zogenaamde sadeba (B&B) overnachten. ‘Arnika’ in Osmoloda, ‘Ostrivets Mandriv’ in Bystrytsia zijn aanraders: bescheiden, maar door echte bergliefhebbers gerund. Kaart: “Svidovec, Polonina Krasna en Gorgany” 1:50.000, 2011. Waterbronnen, hutten, diverse wandelroutes, hoogtelijnen en GPS-punten staan aangegeven. Te verkrijgen via www.karpatenreizen.com, zie kaarten&boeken.
