De eerste bergbeklimming van Jolanda Linschooten

Jolanda Linschooten (Leiden, 1966) is sinds 2000 beroepsavonturier, schrijfster en fotograaf. Ze schrijft en fotografeert voor reis- en buitensportbladen, schrijft boeken en buitensportgidsen en geeft lezingen. Als atlete is ze actief bij ultralopen. Ze won onder andere de Ultratrail Mont Blanc in Frankrijk (120 km en 7000 hoogtemeters). 

Wat herinner je je nog van je eerste bergwandeling?

Dat kleine gevoel dat je als mens hebt als je in die grote, oude bergwereld bent.

Wat is je meest indrukwekkende beklimming geweest?

Eigenlijk een heel simpel wandelbergje, de Hockenhorn op de grens van Wallis met Berner Oberland. Ik ben daarboven op de top gaan slapen in mijn bivakzak, helemaal alleen onder de sterren, en zag 's ochtends de zon opkomen. Dan boeit me totaal niet dat het 'maar' een wandelberg is. Het gaat om die natuur-ervaring daar.

Met wie ga je meestal de bergen in?

Vaak alleen, of samen met Frank (mijn man) en samen met Herschel (onze husky).

Wat vind je het leukste aan bergbeklimmen?

Het gevoel van verbondenheid dat je er krijgt. Verbondenheid met de natuur.

Wat vind je het moeilijkste aan bergbeklimmen?

De confrontaties met jezelf die dat soms oplevert, na afloop altijd waardevolle lessen maar op die momenten zelf, soms zwaar want je kunt maar één ding dan: het 'conflict' oplossen.

Wat is je grootste bergprestatie geweest tot nu toe?

Tjonge, wat is dat eigenlijk, een bergprestatie? Wordt dat gemeten in hoogtemeters? Dan is mijn hoogste berg de Mont Blanc, van de Italiaanse zijde en zonder betaalde gids... Wordt dat gemeten in afstand, dan kan ik de Grand Raid de la Réunion noemen, een berg-ultraloop over 160 km waarin je 9000 hoogtemeters omhoog en weer omlaag te verstouwen krijgt door het hele eiland van La Réunion non-stop rennend te doorkruisen. Of de TDS (in 2011 over 120 km en 7000hm) die ik won. Maar wat mij betreft mag je het eigenlijk wel meten in beleving: dan noem ik de doorsteek te voet van de Ogilvie Mountains, in 2010 samen met Frank en Herschel (husky). Dat is in de Canadese Yukon Territories, en dat is bergwildernis ten top. Geen paden. Geen hutten. Geen mensen, wel beren, wolven, elanden, lynxen...

Hoe motiveer je jezelf om op moeilijke momenten toch door te gaan?

Dat zijn inderdaad precies die confrontaties en conflicten die je met jezelf kunt hebben die daarbuiten de moeilijke momenten opleveren. Belangrijke momenten, uiteindelijk altijd weer. Omdat je diep bij jezelf te rade moet gaan, eerlijk ook. Waarom ben ik hier? Waarom is dit belangrijk? Die vraag is steeds hetzelfde maar het antwoord erop verandert, gedurende fases in je leven maar ook gedurende fases van een tocht. Als namelijk je veiligheid serieus in gevaar dreigt te komen, dan geldt mijn motivatie van 'ik wil natuur van dichtbij beleven en vastleggen' niet meer... Maar als de veiligheid/gezondheid niet in het gedrang is, kan ik lang doorgaan en volhouden waar anderen misschien al zouden zijn gestopt. Dat komt denk ik omdat ik vooraf besef wat me te wachten staat en me daarop voorbereid, fysiek zowel als mentaal. En omdat ik echt heel graag met alle ups en downs gewoon daarbuiten in de natuur wil zijn. Ik vind het waanzinnig gaaf dat dit mijn zelfgekozen beroep geworden is. Daar wil ik veel voor doen. Want het is mijn way-of-life.

Waardoor is je liefde voor bergen en klimmen ontstaan?

Geen idee, als kind gingen we nooit de bergen in. Maar mijn eerste reis weg van huis, samen met een vriendin op de fiets naar Frankrijk, 18 jaar: we reden de Alpen zo'n beetje tegemoet en ik kon wel janken, had letterlijk kippenvel, had een soort onverklaarbaar thuisgevoel. Toen, die reis, beloofde ik mezelf dat bergen een belangrijk deel van mijn leven uit zouden maken, steeds weer.

Wie is je voorbeeld?

Ik zou twee pioniers willen noemen, de een is de Noor Amundsen en dat was helemaal geen bergbeklimmer pur sang maar een man met visie en outdoorskills waar ik veel ontzag voor heb (Amundsen 'won' de 'race' om de Zuidpool van de Brit Scott) en van hem is de uitspraak dat avontuur eigenlijk een synoniem is voor slechte voorbereiding. Vrij cru gesteld, maar als je erover nadenkt, zit er veel wijsheid in. En verder iemand die waarschijnlijk volledig onbekend is in Nederland en dat is de Brit Hamish Brown. Hij heeft talloze inspirerende boeken over zijn bergtochten geschreven, rende alle Munro's over, maar is vooral iemand die zonder veel poespas en met hart voor de bergen, ongelofelijke dingen gedaan heeft.

Welke berg zou je ooit nog eens willen beklimmen?

Daar heb ik helemaal geen lijstje van, dwz, wel van gebieden, maar niet van afzonderlijke bergen. Mij interesseert een enkele berg niet. Mij boeit een berggebied, het daar zijn, het er langdurig in onderdompelen. Dat hoeft dus ook niet alleen maar van bovenaf. Ik heb daarbij een voorkeur voor gebieden waar je weinig tekenen van beschaving tegenkomt. Het hoeft niet eens ver weg te zijn. Neem de Schotse Hooglanden.

Welke andere bergsport lijkt je uitdagend om een keer te doen?

Die doe ik al: telemarken, berglopen (rennen). Soms canyoning. Overwegend 'gewoon' bergwandelen.

Heb je nog een bijzondere of onbekende wandeltip?

Onbekend natuurlijk niet als je een gebied bedoelt; maar een tip zou kunnen zijn: plan eens een weekend of een nacht in je eentje in de bergen. Bij voorkeur op een magische plek, zoals Loch Coruisk op Skye, of zoals de berg Hockenhorn (CH).

Heb je wel eens vreemde of bijzondere dingen meegemaakt in de bergen?

Vreemde en rare dingen, eigenlijk niet in de bergen maar zodra je de bergen uit bent en weer mensen tegenkomt. Soms zijn dat fantastische mensen, soms zijn dat rare gevaarlijke vogels. Speciale en bijzondere dingen: heel vaak. Altijd weer maakt het je leeg en daardoor schept het ruimte van binnen.

Over Jolanda Linschooten:

Ik woon in Akersloot, ben 46 jaar, ben getrouwd met Frank van Zwol; wij hebben geen kinderen maar sinds ik in 2009 een solo skitocht in noord-Canada maakte en daarbij een leenhusky mee had, hebben we wel een husky... (want dat lenen is uiteindelijk geen maand maar mijn hele leven geworden... Ik mocht Herschel mee naar huis nemen, we werden onafscheidelijk). Frank en ik werken allebei freelance volledig in de buitensport, als een soort van duizendpoten. Frank geeft cursussen (outdoornavigatie, winterkamperen, bushcraft, kanotrekkings), beiden schrijven we boeken en maken we reportages voor tijdschriften als Op Pad. Ik fotografeer en schrijf ook voor National Geographic Traveler en geef veel lezingen (waarvan ik de audiovisuele presentaties eerst zelf monteer).

Over de foto's: ze zijn alle 4 door mijzelf gemaakt, terwijl ik alleen onderweg was (statief/ zelfontspanner).