Lederhosen en Dirndls, klederdracht in de Alpen
Als je in de Oostenrijkse of Duitse Alpen bent, zie je eigenlijk altijd wel iemand in klederdracht lopen. Of om precies te zijn: in Lederhosen of een Dirndl. We kennen de plaatjes allemaal, maar waar komt die kleding eigenlijk vandaan?
Het eerste bewijs voor het idee van klederdracht is ontstaan rond de 18e eeuw. In de tweede helft van die tijd, heerste er in verschillende Europese gebieden een discussie over de introductie van een nationale dracht, waarmee de verbondenheid met het land uitgedragen werd. Het idee van een typisch nationale dracht kwam nooit helemaal van de grond, maar helemaal verdwijnen, deed het ook niet. Tegen het einde van de Napoleontische tijd, ongeveer in de periode van 1813 tot 1815, kwam het idee van een nationale klederdracht heel sterk op. Tijdens de oorlogen tegen Napoleon, die in die periode voor een groot deel in het huidige Duitsland uitgevochten werd, ontstond sterke behoefte aan nationale symbolen.
Geen nieuwtjes, vakantietips of winacties meer missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, of volg ons op Facebook
Van boerse werkkleding naar nationaal symbool
Hoewel we veel klederdracht nu als mooie, bijzondere en dus ook dure kleding zien, komt veel klederdracht juist uit de gewone werkende klasse. Sterker nog, Lederhosen werden vroeger alleen door boeren gedragen. De klederdracht luxe klederdracht van nu, diende toen dus echt als werkkleding. En gek genoeg hebben we het dan weer aan de adel te danken dat we de klederdracht uit de Alpen nog kennen, want naarmate steeds meer mensen de ‘boerse’ klederdracht vaarwel zeiden, trok niemand minder dan de Oostenrijkse aartshertog Johann een lederhose aan!
Dat had natuurlijk wel een functie. hun traditionele kleding vertegenwoordigen de inwoners tot de dag van vandaag nog hun regio en dragen ze zo wezenlijk bij aan de mythes en geschiedenis van hun woonplaats. Zo uiten zij hun trots. En dus zie je in de Alpenlanden veel mensen nog in klederdracht lopen, bijvoorbeeld tijdens oogstdankfeesten, oktoberfeesten, schuttersfeesten, optochten en folkloristische dansvoorstellingen. En niet alleen maar door de oudere generaties. Ook de huidige generatie houdt de oude tradities in stand en zorgt ervoor dat de traditionele kledingstijl in de mode blijft.
Lederhosen en Dirndls
De lederhose is een traditionele leren broek die zowel in Zuid-Duitsland als in Oostenrijk en Zuid-Tirol wordt gedragen door mannen, met name in Beieren, Salzburg, Stiermarken, Karinthië en Tirol. In sommige streken wordt de lederhose nog steeds als dagelijkse kleding gedragen. De lengte kan variëren van zeer kort tot over de knie zoals een knickerbocker. De korte variant is daarbij vaak de echte werkbroek, een langere variant werd vaker gedragen tijdens bijzondere feesten. Officieel is een lederhose overigens niet compleet zonder speciale schoenen, de haferlschuhe, waar kniekousen boven gedragen worden. Ook horen er leren bretels bij de lederhose. Om het af te maken wordt er vaak ook nog een geborduurde leren riem over de lederhosen heen gedragen.
De Dirndl is een traditionele jurk die door vrouwen wordt gedragen in Beieren en Oostenrijk en geldt daar, net als de lederhosen voor mannen, als een belangrijk traditioneel kledingstuk. Vaak zijn de dirndls zo gesneden dat ze de vrouwelijke vorm wat benadrukken, en daarom hangen veel feestwinkels vol met ‘sexy’ maar minder traditiegetrouwe varianten op de Dirndl. De echte Dirndl is juist gebaseerd op de kleding van dienstbodes. Wie een Dirndl koopt, moet overigens wel opletten op het rijgwerk van de jurk, want daar zit een boodschap in verborgen. Als de veterknoop (de Schleife) van de Dirndl rechts zit, , betekent dat dat de draagster een relatie heeft. Een knoop aan de linkerkant geeft juist aan dat de draagster vrijgezel is. Maar daar blijft het niet bij. Een knoop aan de voorkant, geeft aan dat de draagster nog maagd is. Een knoop aan de achterkant geeft aan dat zij weduwe is.
