Monument voor Israëlische avonturier in IJsland
In loving memory of Ido Keinan
Zeven jaar geleden verloor Ido Keinan zijn leven op IJslands Warmebronnenpad de Laugavegur, als gevolg van onderkoeling. Hartje zomer werd hij overvallen door een sneeuwstorm op het populaire wandelpad dat loopt door actief vulkanisch gebied. Duizenden wandelaars vanuit de hele wereld staan jaarlijks stil bij zijn gedenksteen langs deze adembenemende route die de herinnering aan de Israëlische avonturier levend houdt.
Tekst en foto's: Pieter Bliek
‘Take care of yourself, and keep in touch’, zegt Tamar Keinan, de moeder van Ido bij het afscheid nemen van haar zoon op de luchthaven Ben Gurion. ‘Mom, what are you worried about? I’am going to one of the most beautiful areas in the world. Six weeks from now I’ll be back here for Nir and Inbar’s wedding.’ Een knuffel, een kus en Ido verdwijnt in de menigte. Via Londen vliegt de jonge avonturier naar IJsland, niet wetende dat het noodlot hem daar opwacht. Twee dagen later wordt er ’s avonds laat geklopt op de deur van huize Keinan. Het is Ido’s broer Eyal: ‘Mom, dad it’s Ido. He’s a bit lost… But they’re on their way to him. They promised to find him.’
Ido hield van verre avontuurlijke reizen. Zuid-Afrika, Scandinavië, Vietnam, de Verenigde Staten en skiën in de Franse en Zwitserse bergen om maar een paar voorbeelden te noemen. Deze reizen waren mogelijk omdat hij na zijn dienst in het Israëlische leger in dienst trad bij luchtvaartmaatschappij El-Al. Als werknemer stond hij bekend om zijn grote verantwoordelijkheidsgevoel en wijsheid. Omdat Ido met zijn 25 levensjaren nog jong was, besloot hij een opleiding te gaan volgen als graphic designer in Londen die zou beginnen in september 2004. Maar eerst wilde hij een laatste trip naar IJsland maken voordat hij aan de studie begon. Zijn familie: ‘Ido talked for months about this journey to see the primeval landscapes.’
Eyal en Nir proberen via allerlei telefoontjes zoveel mogelijk informatie over hun broer los te krijgen. Ze praten met de consul van IJsland in Israël en met de consul van Israël in IJsland, met de IJslandse politie en hebben zelfs direct contact met het hoofd van de ICE-SAR search and rescue team ter plaatse. De familie smeekt de autoriteiten een helikopter te sturen ongeacht de kosten. Maar door de zware storm en de dichte mist is het onmogelijk deze erop uit te sturen. Zeventig reddingswerkers worden er in het noodweer op uitgezonden. Ze weten ongeveer waar het slachtoffer zich bevindt, want Ido belde met zijn mobieltje de IJslandse emergency line. 
Ook belde Ido in paniek zijn zus Ifat in londen: ‘I need help. Caught in a blizzard. Everything is white around me. The snow has covered the path.’ Ifat tracht details te ontfutselen om haar broer in nood te lokaliseren, maar dan wordt de verbinding verbroken. Kort na middernacht vinden reddingswerkers het levenloze lichaam op slechts een paar honderd meter van de berghut in Hrafntinnusker.
En dan hét telefoontje uit IJsland. ‘Ze hebben hem gevonden op een berg. They need identifying signs for the coat, the backpack, the clothes.’ Tamar Keinan shouts: ‘Nooooo, my boy!’ De moeder weigert dit verschrikkelijke nieuws te accepteren. ‘Reality is cruel. Oh, how cruel!’, she cries. Ifat vliegt van Londen naar Reykjavik om het stoffelijk overschot van haar broertje te identificeren. Eyal is direct op het vliegtuig in Israël gesprongen om zijn zus in IJsland bij te staan. Met zijn drieën vliegen ze terug naar Londen, waarvan één in een kist. Tijdens de overstap wordt Ido’s lichaam aan El-Al overgedragen. De voormalig werkgever vliegt hun overleden collega terug naar huis, naar zijn laatste rustplaats. Ido is vijf dagen na zijn overlijden begraven op 1 juli 2004 op de begraafplaats Moshav Avicahail.
Had de tragische dood van de Israëlische toerist voorkomen kunnen worden? ‘Ja’, zegt één van de wardens van de IJslandse bergsportvereniging Ferdafélag Ísland. Volgens hem was Ido op de bewuste ochtend vlak voor vertrek van de eerste berghut in Landmannalaugar aan het begin van het Warmebronnenpad door collega’s gewaarschuwd voor een weersverslechtering. Ook zou hij gewaarschuwd zijn voor het feit dat hij slecht voorbereid aan de wandeltocht begon door gekleed te gaan in slechts een spijkerbroek en t-shirt met korte mauwen. ‘De wardens hebben er alles aan gedaan hem te overtuigen, maar hij wilde niet luisteren want het was prachtig weer toen hij vertrok.’ Ido’s broer Nir ontkent dit met klem. ‘According to an offical report of the Icelandic police, the wardens at Landmannalaugar did not remember at all seeing Ido.’ Ook zou hij niet gekleed zijn in zomerkleding, want de reddingswerkers vonden hem in een lange broek en een grijze jas en droeg hij handschoenen. Dit laatste wordt bevestigd door de IJslandse politie, het eerste wordt ontkend. Een politieofficier: ‘Ik herinner me dat de agenten die deelnamen aan de zoektocht zich het feit kunnen herinneren dat Ido weldegelijk was gewaarschuwd door één van de wardens.’
Een jaar na het verlies reizen de nabestaanden af naar IJsland om daar letterlijk in de voetsporen te treden van hun dierbare broer. ‘Our hearts were drawn there. To try and understand. To breath in the place where he took his final breaths. An unbearable journey, a journey into the depths of pain, to the chasms of grief.’ Samen met enkele betrokkenen van het ICE-SAR search and rescue team die zochten naar Ido, bewandelen Nir, Eyal en Ifat de Laugavegur naar de berghut in Hrafntinnusker waar hun broer zou verblijven, maar waar hij nooit aankwam. Uit respect hangt de IJslandse vlag daar halfstok.
Op weg naar de bewuste plek voelt de familie aan den lijve de onvoorspelbaarheid van moeder natuur. ‘With amazing speed we are covered with heavy fog. The temperature plummets and hard rain begin to pound down on us. We experience a tiny bit of what Ido went through.’ Het is uiterst pijnlijk te ervaren hoe kort de afstand is tussen de veilige berghut en de plek des onheils, maar voor hen een lange weg. ‘We walk. Visibility is limited. We are blinded not only by the fog and rain, but by our tears.’ De plaats waar Ido te vergeefs wachtte op de reddingswerkers is eenzaam en verlaten. Op het vulkanische as vermengd met resten smeltende sneeuw sprokkelen Nir, Eyal en Ifat zwarte basaltrotsen bij elkaar waarop ze de memorial plaque aanbrengen. ‘In the primeval landscape, alongside the Laugavegur trail, we erected a memorial. In the place where we lost Ido, we eternalized his name. His memory.’
Duizenden wandelaars staan jaarlijks letterlijk en figuurlijk stil op het Warmebronnenpad bij het monument van Ido Keinan, dat herinnert aan de kwetsbaarheid en eindigheid van het menselijk leven. Mensen hebben zo ook hun eigen redenen om hier stil te staan. Eén van hen is de Belgische Debbie Sanders die in 2008 haar vader door zelfdoding verloor. ’Telkens wanneer je opnieuw geconfronteerd wordt met verhalen van een verlies, voel je dat verdriet veel sterker aan dan als je zoiets nog niet heb meegemaakt. Het brengt veel gevoelens naar boven. Je denkt heel veel aan de gevoelens voor wie achterblijft.’ Als ervaren buitensporter beseft Debbie dat het lot van Ido haar ook had kunnen overkomen. ‘In de bergen trekken is leuk zolang de weersomstandigheden goed zijn. Zo'n monument doet je beseffen dat je zelf veel in handen hebt, maar dat je ook geluk moet hebben. Soms kan je gewoon op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn.’ Op de website www.idokeinan.com heeft Debbie als blijk van medeleven een digitaal kaarsje aangestoken.‘Het feit dat ze een site opstellen, toont aan dat het voor hen belangrijk is om die respons te krijgen. Iemand blijven herinneren is wel belangrijk, want je merkt dat je omgeving soms na enkele maanden al niet meer over je verlies wil praten. Verwerken duurt echter jaren, en geen maanden.’
De Laugavegur staat bekend als één van de mooiste wandelroutes ter wereld. Een uitdagende tocht door sprookjesachtige landschappen. Door de vulkanische activiteit borrelt, bruist en sist de grond overal langs het Warmebronnenpad. Zwaveldampen hebben de met sneeuw bedekte berghelling alle kleuren van de regenboog gegeven. Tussen de mysterieuze stoomwolken en mistflarden staat een paar meter naast het wandelpad een eenzaam hoopje stenen waarop een plaque is aangebracht. De tekst luidt: ‘In loving memory of Ido Keinan who passed away in a blizzard so close to the safe hut nearby. Yet so far at only 25 years old. June 27th, 2004.’
Deze reis is mede mogelijk gemaakt door:
