Slapen tussen de pinguïns - op de Zuidpool

‘Wanneer je na een paar dagen varen op de woeste zee de eerste ijsbergen in de verte ziet opdoemen en een verdwaalde pinguïn ziet zwemmen, ben je spontaan van je zeeziekte genezen’, zegt Janine Oosterhuis opgetogen. ‘Tsja, je moet er wel wat voor over hebben om naar de Zuidpool te gaan’, grapt haar vriend Marcel van der Laan, die zelf overigens geen last heeft van zeeziekte. Met Kerst voer het stel met het cruisschip Plancius van Oceanwide Expeditions, dat onder Nederlandse vlag vaart, naar het Antarctische schiereiland.

Tekst: Pieter BliekFoto's: Janine Oosterhuis

De expeditiecruise begint in de meest zuidelijke stad op aarde Ushuaia in de punt van Argentinië. Van hieruit is het via de ruige Drake Passage tweeënhalve dag varen voordat je het immens witte continent in zicht krijgt. ‘Waar bijna iedereen zeeziek op bed lag, stond ik op de brug naast de kapitein van de torenhoge golven te genieten’, schept Marcel op. Zijn vriendin was één van de ‘misselijken’. ‘Het schip ging zo hevig heen en weer dat ik letterlijk in mijn bed lag te rollen’, vertelt Janine, ‘maar dat maakt de tocht juist speciaal.’ ‘De ruwe zee draagt immers bij aan de belevenis van Antarctica’, aldus Marcel.

‘De Melchior Islands zijn de eerste eilanden die je tegenkomt’, zeggen Marcel en Janine. ‘Hier werd de zee eindelijk kalm en klaarde het op’, vervolgt Janine. Op Danco Island gaan de passagiers van de Plancius in kleine gemotoriseerde rubberbootjes, zodiacs, voor de eerste keer aan land. ‘Het wemelt hier van de waggelende nieuwsgierige ezelpinguïns die naar je komen kijken’, zegt Janine. ‘Ze heten zo omdat ze een balkend geluid maken en hebben oranje snavels.’ Marcel: ‘Je mag de pinguïns niet aanraken en je mag ze ook niet voeren. Als mens ben je hier te gast en daarom moet je respect voor de natuur hebben.’ ‘Pinguïns hebben ook altijd voorrang en je mag hun pad niet kruisen’, zegt Janine. ‘De reden is dat pinguïns van de rotsen via een vast pad, de zogenoemde pinguïnhighway, door de sneeuw op hun buik naar het water glijden. Wanneer je hun weg doorkruist bestaat de kans dat je een gat in de sneeuw maakt waar de pinguïns invallen, en dan komen ze er niet meer op eigen kracht uit. Het zijn kwetsbare dieren.’

Meerdere soorten pinguïns

‘Voor mij zien alle pinguïns er hetzelfde uit’, zegt Marel. ‘Maar er zijn meerdere soorten’, zegt Janine, ‘zoals de chinstrappinguïn, de adeliepinguïn en de macaronipinguïn.’ De pinguïns mogen dan wel een hoog knuffelgehalte hebben, ‘hun poep stinkt enorm en is roze’, walgt Janine. ‘Pinguïns eten namelijk kril en dat heeft een roze kleur’, verklaar Marcel. Naast talloze pinguïns wordt Antarctica bevolkt door vele soorten zeehonden. Van zeehonden hebben Pinguïns doorgaans niet veel te vrezen. De zeeluipaard daarentegen, een zeehondensoort van wel vier meter lang, is een heuse pinguïnjager. Janine: ‘We hebben gezien hoe een zeeluipaard een nietsvermoedende pinguïn plotseling onder water trok en vervolgens met zijn bek doodmepte op het water en opvrat. De andere pinguïns stonden gelaten te kijken hoe hun soortgenoot werd verslonden’, vertelt Janine. ‘Maar ja, dat is nou eenmaal de natuur’, relativeert Marcel.

‘Gedurende de cruise ga je twee keer per dag met de zodiacs ergens aan land’, vertelt Marcel. Voorafgaand wordt er en briefing gegeven wat er die dag op het programma staat. ’s Avond worden er door deskundigen lezingen over de natuur en de geschiedenis van Antarctica gegeven. Maar het met eigen ogen zien heeft toch ieders voorkeur. Marcel: ‘Het is echt supergaaf om met de zodiacs live tussen de ijsschotsen te varen en te zien hoe vijftien meter lange bultrugwalvissen op een paar meter afstand plotseling naast je opduiken.’ Janine: ‘ Toen de motorbootjes werden stilgelegd kwamen de bultruggen zo dicht bij dat ik eventjes bang was dat we zouden omslaan.’ Marcel heeft zelfs met een groepje een nacht in de open lucht in een thermobivak op het vaste land van Antarctica geslapen. ‘Een onvergetelijke ervaring! Je valt in slaap bij het geluid van schurend en afbrekend ijs dat galmt tussen de bergen. En toen ik de volgende ochtend na een goede nachtrust door sneeuwvlokken werd gewekt, stonden er twee pinguïns naar me te staren.’

Hoogtepunt van de reis: Lemaire Channel

‘Een van de absolute hoogtepunten is de tocht door het fotogenieke Lemaire Channel’, meent Janine. Deze plek wordt ook wel de Kodak Gap genoemd. ‘Het was windstil en strakblauw waardoor de besneeuwde puntige bergpieken weerkaatsten in de spiegelgladde zee, waarin hagelwitte ijsbergen bewegingloos drijven. Elke foto die je hier maakt is een ansichtkaart.’ Marcel: ‘Je kunt eigenlijk niet omschrijven hoe mooi het hier is. Een reis naar Antarctica is een spirituele ervaring die je leven voorgoed doet veranderen.’ Voor Janine is het vooral de natuur van Antarctica die trekt, terwijl het voor Marcel een combinatie van de natuur en de geschiedenis van het gebied met zijn poolexpedities en walvisvaart is dat hem zo aantrekt. ‘Het zijn vooral de romantische verhalen die om Antarctica heen hangen. Dat maakt het gebied zo speciaal voor mij.’

Op de terugweg vaart de Plancius langs het Britse onderzoekseiland Port Lockroy. Hier staat het enige postkantoor met winkeltje op Antarctica. ‘We hebben er kaarten gekocht en op de brievenbus gedaan’, vertelt Janine. ‘Eens in de zoveel tijd komt er een schip dat de enige brievenbus op Antarctica leegt en de inhoud via de Falklandeilanden naar Engeland stuurt, waar de post vervolgens over de hele wereld wordt verzonden’, legt Marcel uit. Janine: Het is echt heel erg cool om iemand een kaart vanuit Antarctica met een Antarctische postzegel en stempel te versturen.’

Poolreizenspecialist Oceanwide Expeditions

Maar liefst vier maal op rij won de Nederlandse cruisemaatschappij Oceanwide Expeditions uit Vlissingen de World Travel Awards in de categorie World’s Leading Polar Expeditions Operator. Deze touroperator biedt met een vloot van vier passagiersschepen kleinschalige avonturen aan in beide poolstreken. De poolreizenspecialist begon begin jaren negentig met tochten in het Caribische gebied, maar ging daarnaast ook op Spitsbergen varen. In 2006 kocht de rederij een uit de vaart genomen onderzoeksschip van de Nederlandse marine. Het 89 meter lange en ruim veertien meter brede schip werd omgebouwd tot een passagiersschip dat 116 mensen kan herbergen. Bij zijn doop kreeg het schip de naam Plancius. De Plancius is vernoemd naar Pieter Platevoet (1552 – 1622), een Vlaams cartograaf en bewindvoerder van de VOC, die zijn naam verlatijnste tot Petrus Plancius.

Kort daarop kocht Oceanwide Expeditions een schip van de Russen en liet dat ook ombouwen tot een passagiersschip. Het kreeg de naam Ortelius, vernoemd naar de Brabantse cartograaf en geograaf Abraham Ortelius (1527 – 1598). Naast deze passagiersschepen heeft de cruisemaatschappij een tweemaster, Noorderlicht, en een driemaster, Rembrandt van Rijn, genaamd. De driemaster vaart in de zomermaanden op West-Groenland en de tweemaster vaart op Spitsbergen. Wanneer het op het zuidelijk halfrond winter is en het ijs te dik is om naar Antarctica te varen, varen de Plancius en de Ortelius op Groenland en Spitsbergen. Directeur Michel van Gessel is trots op Oceanwide Expeditions. ‘Onze motivatie is om te delen in de fascinatie die wij voor de poolstreken hebben.’

Voor meer informatie: www.oceanwide-expeditions.com

Voor de goedkoopste vliegtickets van Amsterdam naar Ushuaia in Zuid-Argentinië  surf naar World Ticket Center www.wtc.nl