De Almauftrieb, het begin van het bergseizoen

Binnenkort gaat het vee in de Alpen weer de almen op. Voor de alpenbewoners hét signaal dat het bergseizoen echt begint. Op veel plekken in de Alpen is de Almauftrieb reden voor een groot feest.

De Alpenlandbouw is al duizenden jaren oud. Naar schatting trokken herders al vierduizend jaar geleden ’s zomers met hun vee naar de weides boven de boomgrens. Daar wacht een lange zomer van onvervalste Alpenidylle, maar ook van hard werken.

De Almauftrieb

Als het lente wordt, worden de dieren uit de stallen gehaald en de hellingen opgedreven, de Almauftrieb. In Oostenrijk gaan de koeien vaak ‘gewoon’ naar boven, maar op veel plekken in Zwitserland is de Almauftrieb vaak reden voor een feestje, met name in de Appenzeller Alpen. Daar wordt tijdens de Almauftrieb wél groots uitgepakt, en gaan de herders, herderinnen en hun vee in een feestelijke optocht te voet naar boven. Versierd of niet, zo’n Almauftrieb kan een spectaculair gezicht zijn, zeker als er soms honderden dieren door de dorpen naar de bergen trekken. Of wat te denken van de Almauftrieb in het Zwitserse Engstligenalp, waar de koeien over smalle en steile bergpaadjes naar boven gaan. En ook in de Allgau is de Almauftrieb een belangrijke gebeurtenis. Bovenaan staan vaak veel toeristen klaar om de koeien op de alm te ontvangen. En dan hoor je overal in de bergen weer het geklingel van alle koebellen. Dat duurt tot de nazomer. In de tussentijd kun je als bergwandelaar tijdens je tochten over de almen dus ook weer koeien op je pad tegenkomen. Een ontmoeting met een koe hoort een beetje bij de ervaring van wandelen in de Alpen, maar geef ze wel de ruimte! Zeker als er kalfjes in de buurt zijn. 

Geen nieuwtjes, vakantietips of winacties meer missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, of volg ons op Facebook

Leven op de alm

Terwijl de koeien en de geiten ogenschijnlijk rustig over de Almen sjokken, is het voor de herders en herderinnen hard werken. Twee keer per dag moet het vee gemolken worden, en van die melk moet natuurlijk ook nog kaas gemaakt worden. Daarnaast moeten de dieren natuurlijk ook –voor zover dat gaat- veilig gehouden worden. Dat is nog best een uitdaging. De dieren staan immers hoog in de bergen, waar alle - ons wandelaars niet onbekende- risico’s van weersomslagen en ander ongemak net zo goed voor de dieren gelden. Op de steile hellingen betekent dat vaak veel fysiek werk, de dieren moeten vaak te voet naar de juiste alm gedreven worden en ook de verzorging van de almen is een taak van de herders.

Een traditie voor de toekomst

Met zo veel zwaar werk zou je wellicht denken dat de traditie van het weiden van vee op de alm geen lange toekomst beschoren is, maar niets is minder waar. Het aantal koeien dat de zomer op de almen doorbrengt,  is al jaren stabiel. En met een goede reden. Uit onderzoek blijkt dat de zomer op de almen gezond is voor het vee, dat na een zomer in de frisse berglucht gezonder in het dal aan komt, dan dat het naar boven ging. En dat zware werk voor de herders? Dat trekt juist ook mensen. De laatste jaren zijn er steeds meer stadsbewoners die hun kantoorbaan in de zomer verruilen voor het werk op de alm om even weg te zijn van alle stadse sores. Totdat het vee weer gehaald wordt voor de Almabtrieb.

De Almabtrieb

Meestal duurt het zomerseizoen op de almen ongeveer honderd dagen, al wordt daar in de praktijk wel eens van afgeweken. Maar in september en uiterlijk oktober wordt het vee weer van de alm naar het dal gebracht. Ook dat is vaak een feestelijke gebeurtenis: de Almabtrieb is soms nog grootser dan de Almauftrieb. 

Meer over het leven in de bergen? Bergen Magazine 2 van 2019 vertellen we je meer over het bergleven.