Ongeval veroorzaakt door hitte?

Een drama op de Matterhorn. Daar kwamen vorige week twee bergbeklimmers om het leven na een valpartij. Maar het is vooral de oorzaak van het ongeval dat zorgen baart.

Dat het warm was  in Europa, is niemand ontgaan. Tijdens de hittegolf beklommen een berggids en zijn gast de Matterhorn, maar kwamen op een hoogte van 4200 meter dodelijk ten val. Wat er precies gebeurd is, heeft de politie niet kunnen achterhalen, maar het ziet er naar uit dat de twee het slachtoffer zijn geworden van een stuk rots dat los kwam van de bergwand. Precies op een plek waar de twee zich aan vaste kabels die in de bergwand geslagen zijn, hadden gezekerd.

Vaste kabels weggeslagen

Waarschijnlijk zijn dus niet alleen de zekeringen losgekomen, maar ook een stuk bergwand eromheen. Waardoor dat komt, is dus niet opgehelderd, maar tegen Zwitserse media vertelde een geoloog dat de hoge temperaturen daarvan wel eens de oorzaak kunnen zijn. Normaliter zou op zo’n hoogte de bergwand bevroren moeten zijn, maar toen een groot deel van Europa bakte in temperaturen van veertig graden of meer, trok de vorstgrens in het hooggebergte ook omhoog, richting 5000 meter. Ruim boven de hoogte waar de twee onfortuinlijke klimmers zich bevonden. Die hoge temperaturen zouden er wel eens voor gezorgd kunnen hebben dat het stuk rots, waar de twee klimmers langs omhoog klommen, afbrak. 

Smeltende permafrost

Want hoewel de rotsen van de Alpenreuzen aandoen als massief en onverwoestbaar, zijn ze eigenlijk vrij poreus. Op veel plekken bevindt zich water –als ijs- in het gesteente. Kort door de bocht genomen, functioneert dat ijs als cement dat de oppervlakte van de bergwand bij elkaar houdt. Als de permafrost, dit mengsel van gesteente en ijs smelt, verliest de bergwand daarmee ook een deel van haar stevigheid en neemt het risico op steenslag en lawines enorm toe. En dus ook het risico op schade aan wandelroutes en vaste kabels.

Bergbeklimmen gevaarlijker?

Het probleem is niet nieuw, huttenwaarden in het hooggebergte en hun gasten weten al langer dat het risico op steenslag in het hooggebergte groot is, doordat de temperaturen steeds hoger worden. Het ijs op gletsjers wordt dunner en op veel plekken zijn routes al afgesloten doordat het risico te groot is, of omdat de route helemaal verdwenen is. Ook op de Matterhorn zijn enkele routes die ooit over de bergwanden omhoog gingen, al vrijwel onbegaanbaar geworden.

Onderzoek naar de Matterhorn

Om in kaart te brengen hoe groot de problemen op de Matterhorn zijn, wordt de berg nauwgezet in de gaten gehouden. Op de hoogste delen van de berg zijn daarom 50 sensoren geplaatst, die in de gaten moeten houden hoe de berg zich ontwikkelt. Dankzij een wrang toeval werd de laatste min of meer tegelijk met het ongeval geplaatst. Met deze sensoren wordt de Matterhorn dus onderzocht, maar de sensoren vormen ook een soort waarschuwingssysteem, waarmee bergbeklimmers gewaarschuwd kunnen worden als het risico op steenslag op bepaalde delen van de berg extreem hoog is.