Bijzonder natuurspektakel op hoogste berg VS
Op de hoogste berg van de Verenigde Staten, de Denali, zijn wetenschappers getuige van wat zij zelf omschrijven als een waar natuurspektakel. Op de Muldrow Glacier vindt namelijk een heuse surge plaats.
De surge werd begin april ontdekt door een piloot van een lokale vliegtuigmaatschappij. Hij merkte tijdens een lijnvlucht dat de gletsjer er op de terugweg heel anders bij lag dan op de heenweg. Het massieve ijspak was niet meer een groot geheel, maar zag er brokkelig uit en werd doorsneden door veel meer gletsjerspleten dan normaal. Hij maakte melding van zijn observatie en wat bleek: de gletsjerspleten werden veroorzaakt doordat het ijs zich met een veel grotere snelheid dan normaal verplaatste. Waar de gletsjer zich normaliter met een snelheid van maximaal dertig centimeter per dag verplaatste, is de snelheid volgens huidige metingen soms wel achttien meter per dag.
Zeldzaam geologisch verschijnsel
Volgens wetenschappers zou de plotselinge snelheid waarmee het ijs zich verplaatst niet met klimaatverandering te maken, maar veroorzaakt worden door een bijzonder geologisch verschijnsel: een surge. Zo’n surge heeft zich al eens eerder voorgedaan op de Muldrow Glacier en is dus niet helemaal ongewoon. Waardoor de surge veroorzaakt wordt is niet helemaal duidelijk, maar geologen vermoeden dat het draait om een perfecte combinatie van omstandigheden in de gletsjer. Hoogteverschil, water, gewicht en temperatuurverschillen tussen verschillende lagen sneeuw en ijs zouden een daarbij invloedrijke factoren zijn, maar wat zo’n surge dan opeens doet beginnen, is niet bekend.
Daarbij komen zulke surges ook niet op alle gletsjers voor. In tegendeel, slechts op 1% van de gletsjers op aarde zouden dit soort surges voorkomen. Geologen zijn dan ook blij dat ze nu getuige kunnen zijn van zo'n zeldzaam natuurverschijnsel.
Is een surge gevaarlijk?
De gevolgen van een surge kunnen groot zijn. De vorige surge, die in de winter van 1956-1957 plaatsvond, duurde een aantal maanden en in die tijd verplaatste de gletsjer zich meer dan zes kilometer. Dat zorgde er in de daaropvolgende zomer voor dat de McKinley River die aan de voet van de gletsjer ontspringt, veel meer water van de gletsjer te verwerken kreeg. De verwachting is dat dat ook deze zomer zal gaan gebeuren. Gevaar voor mensen is er daarbij echter niet of nauwelijks. De rivier stroomt door nagenoeg onbewoond gebied.
Toch houden de geologen de gletsjer goed in de gaten. Niet alleen is het verschijnsel namelijk bijzonder en daarmee erg interessant voor wetenschappers.
Voor bergbeklimmers kan de surge wel lastig zijn. Door de razendsnelle beweging van de gletsjer, is die bijna onbegaanbaar. Zeker omdat de beweging van de ijsmassa grote scheuren in het ijs veroorzaakt. Hoewel de noordhelling van de Denali niet veel beklommen wordt, zou dat kunnen betekenen dat een aantal klimexpedities niet door kunnen gaan.
