Zeldzame bloemen bloeien weer dankzij laagwater
Wie de afgelopen tijd bij de Bodensee is geweest, heeft misschien wel gemerkt dat het water in het meer laag stond. Natuurlijk zitten er veel nadelen aan de lage waterstand, maar er zijn ook een aantal voordelen. Langs de oevers bloeien namelijk opeens veel zeer zeldzame bloemen, die juist profiteren van de lage waterstand.
Ooit was er een tijd dat de oevers van de Bodensee in het voorjaar regelmatig blauw kleurden van de bloeiende Bodensee-vergeet-mij-nietjes. Inmiddels is het blauwe bloemetje, net als veel andere soorten die op de oevers van de meren groeien, een zeldzaamheid. Maar dit jaar levert de lage waterstand in de Bodensee op sommige plekken weer prachtige blauwe oevers op.
Door de lage waterstand zijn delen van de oevers lang genoeg droog gebleven, waardoor allerlei soorten die normaal nauwelijks te zien zijn, opeens tot bloei kunnen komen. Bijvoorbeeld het met uitsterven bedreigde Bodensee- vergeet-mij-nietje, in het Latijn bekend als Myosotis rehsteineri.
Bloemen afhankelijk van wisselende waterstand
De wisselende waterstanden in meren zoals de Bodensee, zorgen ervoor dat er aan de oevers soms nieuwe vruchtbare laagjes sediment worden afgezet, maar ook dat niet te veel andere planten kunnen groeien. Daardoor zijn die plekken van oudsher het domein van bloemen zoals de Naaldbies, Overboterbloem, Strandling en dus het Bodensee-vergeet-mij-nietje. Plantensoorten zoals deze, groeien op delen van de oever die ’s zomers onder water staan, maar in de late winter en vooral in het voorjaar nog niet. Om goed te bloeien, moet de waterstand in het voorjaar dus niet te snel stijgen, anders verdrinken de planten voordat de bloemen – en dus de zaadjes – volledig zijn volgroeid en verspreid.
‘Blauwe linten’ langs de oevers
Maar door menselijke invloed zijn er minder van die ongerepte glooiende overs en wisselt de waterstand in de meren veel minder dan voorheen. Daardoor is er veel minder plek waar dit soort planten nog kunnen gedijen en is de hoeveelheid van die bloemen, zeker de afgelopen eeuw, hard teruggelopen. De lange linten van blauwe bloemetjes die een eeuw geleden nog regelmatig langs de oevers te zien waren, zijn in de 21e eeuw nauwelijks nog te zien. In 2007 was er nog een recordjaar, waarin de oevers van veel bergmeren daadwerkelijk blauw kleurden, maar inmiddels staat het Bodensee-vergeet-mij-nietje op de lijst van met uitsterven bedreigde plantensoorten. Aan de oevers van Italiaanse bergmeren komt het bloemetje al helemaal niet meer voor. Dat komt deels doordat de waterstanden vaak te snel te hoog worden, maar dus ook doordat op veel plekken de oevers verstevigd zijn, omgetoverd tot recreatiestranden of omgebouwd zijn tot kades.
Biologen hopen dat de huidige bloei er ook toe leidt dat er veel zaadjes kunnen ontkiemen en dat het in 2026 weer wat beter gaat met de zeldzame oeverplanten.
