Geschiedenis van het klimmen op de Eiger noordwand

Hoewel de eerste beklimming van de Eiger in 1858 zonder al te veel problemen verliep via een route op de westflank, bleef de veel moeilijker begaanbare noordwand van de iconische Eiger klimmers de afgelopen anderhalve eeuw fascineren. Poging na poging mislukte tot een Duits-Oostenrijks team onder leiding van Anderl Heckmair in 1938, na drie loodzware dagen in de wand, ‘het laatste probleem in de Alpen’ oploste. De geschiedenis van het klimmen op de Eiger noordwand is een bloedstollend verhaal waarin moedige alpinisten de grenzen van het mogelijke steeds verder hebben verlegd.

De eerste pogingen boven een toeristische trekpleister

In de jaren ‘30 werden de eerste onsuccesvolle pogingen gedaan om de indrukwekkende noordwand van de Eiger te beklimmen. Onder toeziend oog van drommen toeristen die in de hotels op de bergpas Kleine Scheidegg verbleven, waagden twee jonge Duitse klimmers, Karl Mehringer en Max Sedlmeyer, in 1935 de eerste poging. Tijdens de paar dagen die ze in de wand verbleven waren ze een paar dagen onzichtbaar voor het geïnteresseerde publiek in Kleine Scheidegg vanwege het slechte weer en de mist. Later werden ze doodgevroren teruggevonden op 3300 meter, op de plaats die later de naam ‘todesbiwak’ (doodsbivak) kreeg.

De volgende expeditie was hetzelfde lot beschoren. In 1936 startte een team van twee Duitsers, Andreas Hinterstoisser en Toni Kurz en twee Oostenrijkers, Willy Angerer en Edi Rainer na een lange voorbereiding aan de klim op de noordwand. ‘Als de wand beklommen kan worden, dan zullen we dat doen – of voor altijd hier blijven!’ zei Angerer voorafgaand aan de dappere onderneming. Hun poging verliep in het begin succesvol, maar nadat ook toen het weer omsloeg ging het vreselijk mis. Angerer werd geraakt door een steen, maar bij de gedwongen afdaling lukte het hen niet meer om langs de moeilijke Hinterstoisser-traverse te komen. Uiteindelijk werden ze door een lawine geraakt. Alleen Kurz overleefde dat. Hij bungelde nog een paar dagen aan zijn touw, maar een reddingsteam kon hem niet goed bereiken, en ook hij overleed uiteindelijk wegens vermoeidheid en onderkoeling in de beruchte wand. 

Eerste succesvolle beklimming: Heckmair-route

Niet veel later, in 1938, bereikte een Duits-Oostenrijks team als eerste de top van de Eiger via een route in de noordwand die later de legendarische Heckmair-route zou worden genoemd. De groep bestond uit de Duitsers Anderl Heckmair en Ludwig Vörg en de Oostenrijkers Heinrich Harrer en Fritz Kasparek, die in eerste instantie onafhankelijk van elkaar zouden klimmen, maar na één dag in de wand gingen samenwerken. Na vier dagen in de wand, waarin wederom het weer de grootste uitdaging bleek, kwamen de klimmers op 24 juli 1938 vermoeid op de top aan. Hun beklimming werd groots gevierd door de nazi’s, die de prestatie zagen als een voorbeeld voor de samenwerking tussen Duitsland en Oostenrijk. Heckmair, die het team had geleid, vatte het succes later ook in de bekende nazi-retoriek: ‘Wij, de zonen van het oudste Reich, verenigden met ons compagnons van de Oostgrens om samen de overwinning tegemoet te marcheren!’

Telkens nieuwe records

Toen eenmaal bewezen was dat het mogelijk was de noordwand van de Eiger te beklimmen, iets dat lange tijd voor onmogelijk werd gehouden, was het openingsschot geleverd voor de bestorming van de legendarische wand door honderden fanatieke alpinisten. Er vielen diverse records te breken en bijzondere prestaties te leveren. De eerste beklimming binnen een dag was in 1950 en sindsdien werd het snelheidsrecord keer op keer verbroken. Het staat nu op naam van de inmiddels overleden ‘Swiss machine’ Ueli Steck, met 2 uur, 22 minuten en 50.7 seconden.

Steck soleerde en klom dus zonder touw, waardoor hij aanzienlijk tijd won. De Fransman Michel Darbellay klom in 1963 als de noordwand als eerste solo. Andere bijzondere prestaties zijn de beklimming van Alison Hargreaves, die in 1988 de noordwand beklom terwijl ze zes maanden zwanger was, en Benedetto Salaroli, die in 1997 op de leeftijd van 72 jaar de oudste klimmer ooit op de noordwand was en het ook nog lukte die binnen één dag te beklimmen. In de zomer van 2017 overtrof Peter Habeler dat leeftijdsrecord toen hij samen met zijn pupil en Mammut-atleet David Lama de illustere noordwand nog eens beklom. 

Bronnen:

• D. Anker en R. Rettner, ‘Chronology of the Eiger from 1252 to 2013’ 
• M. Bomio, ‘The Eiger Myth’ 

Afbeeldingen:

• Scheidegg, Mount Eiger and Mönch, Bernese Oberland, Switzerland, tussen 1890 en 1900, photochrome print. [Public Domain via Wikimedia Commons] 
• Eiger, Eiger Nordwand, Schreckhorn v. N. W. aus 3800 m, Walter Mittelholzer, 1919. [Public Domain via Wikimedia Commons]